mojacukrzyca.org - Artykuły: Diabetologia w Polsce na tle Unii Europejskiej - bilans z okazji polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej

Cukrzyca pozostaje jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych i ekonomicznych, zarówno w Polsce, jak i całej Unii Europejskiej. Choroba ta dotyka miliony ludzi i wpływa nie tylko na jakość życia pacjentów, ale także na wydolność systemów opieki zdrowotnej oraz gospodarki. W związku z polską prezydencją w Radzie UE, Forum Ekspertów ds. Cukrzycy przygotowało raport pt. "Diabetologia w Polsce na tle Unii Europejskiej. Bilans z okazji polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej", który podsumowuje dotychczasowe działania oraz wyznacza kierunki przyszłych reform.

Wzrost zachorowań i rosnące koszty

W Europie na cukrzycę choruje obecnie 59 milionów ludzi, a do 2030 roku liczba ta ma wzrosnąć do 65 milionów. W Polsce w 2023 roku zdiagnozowano ponad 3,24 mln dorosłych pacjentów i 25 tys. dzieci. Chociaż częstość występowania cukrzycy w Polsce (6,8%) jest nieco niższa od średniej OECD (7%), aż 27 państw notuje lepsze wyniki, w tym nasi sąsiedzi - Litwa i Słowacja.

Wymiar ekonomiczny choroby jest ogromny. Szacuje się, że całkowite obciążenie budżetu NFZ z tytułu leczenia cukrzycy i jej powikłań wynosi ponad 6 mld zł rocznie. Średni koszt leczenia pacjenta z cukrzycą jest o 82,5% wyższy niż pacjenta bez tej diagnozy. Wpływa to bezpośrednio na gospodarkę - choroba obniża produktywność pracowników i generuje koszty pośrednie, np. z tytułu absencji.

Spadające koszty ZUS - efekt nowych technologii?

Choć całkowite koszty leczenia cukrzycy rosną, wydatki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na świadczenia związane z niezdolnością do pracy z tego powodu maleją - z 289 mln zł w 2020 r. do 266 mln zł w 2022 r. To może świadczyć o poprawie skuteczności leczenia dzięki nowoczesnym technologiom refundowanym przez państwo.

Główne wyzwania w Polsce

Eksperci zwracają uwagę na kilka kluczowych problemów:

Ograniczony dostęp do nowoczesnych terapii: Polska wypada słabo na tle krajów Grupy Wyszehradzkiej. Według analizy Access GAP, uzyskaliśmy zaledwie 34,3 pkt, podczas gdy Czechy 72 pkt. Tylko 26% rekomendowanych leków jest refundowanych.
Zbyt mała liczba diabetologów: W 2022 r. w Polsce pracowało 1 552 diabetologów, co daje wskaźnik 4,1 specjalisty na 100 tys. mieszkańców - zdecydowanie za mało, zwłaszcza w regionach takich jak Podkarpacie czy Lubuskie.
Niewystarczająca prewencja: Ponad połowa wydatków na cukrzycę wiąże się z leczeniem powikłań, których można byłoby uniknąć przy skuteczniejszej profilaktyce.
Nierównomierne wykorzystanie podatku cukrowego: Eksperci i pacjenci podkreślają potrzebę większej transparentności i lepszego zarządzania środkami z opłaty cukrowej, wprowadzonej w 2020 r.

Europejski kontekst i działania UE

Cukrzyca została również dostrzeżona przez instytucje unijne. W 2022 roku Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie walki z cukrzycą, apelując do państw członkowskich o większe zaangażowanie polityczne, ograniczenie nierówności w dostępie do leczenia oraz poprawę jakości opieki.

Polska odpowiedź - strategie i inicjatywy

W Polsce w ostatnich latach podjęto kilka ważnych kroków:

Włączenie cukrzycy do strategii "Zdrowa Przyszłość" (2021-2027).
Uruchomienie programu pilotażowego opieki nad pacjentami z zespołem stopy cukrzycowej.
Wprowadzenie koordynowanej opieki zdrowotnej w POZ.

Zalecenia Forum Ekspertów ds. Cukrzycy

Raport Forum Ekspertów ds. Cukrzycy wskazuje trzy strategiczne obszary działań:

1. Zmiany systemowe:

Lepsze zarządzanie środkami z podatku cukrowego.
Zapewnienie dostępu do nowoczesnych terapii zgodnych z wytycznymi klinicznymi.
Wzmocnienie roli ambulatoryjnej opieki diabetologicznej.
Poprawa wyceny świadczeń diabetologicznych.

2. Profilaktyka i edukacja:

Wprowadzenie edukacji zdrowotnej do programów szkolnych.
Rozważenie wdrożenia medycyny szkolnej.

3. Lepsze wykorzystanie zasobów systemu zdrowia:

Większe zaangażowanie pielęgniarek i farmaceutów w opiekę nad pacjentami.
Rozwój opieki koordynowanej w POZ.
Promocja badań przesiewowych i wczesnej diagnostyki.

Pobierz raport PDF

Raport pt. "Diabetologia w Polsce na tle Unii Europejskiej. Bilans z okazji polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej" jest próbą podsumowania priorytetów, działań i dokonań, które zrealizowano w ostatnich kilku latach w Polsce i w Unii Europejskiej w zakresie optymalizacji opieki nad chorym na cukrzycę oraz zebraniem wniosków i rekomendacji na następne lata. Raport powstał z inicjatywy Forum Ekspertów ds. Cukrzycy, której celem jest przeprowadzenie interdyscyplinarnej, kompleksowej debaty na temat polskiej diabetologii - mocnych stron, kluczowych wyzwań, potencjalnych problemów, jak również głównych potrzeb i oczekiwań poszczególnych środowisk.

Pobierz raport "Diabetologia w Polsce na tle Unii Europejskiej. Bilans z okazji polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej".

Podsumowanie

Cukrzyca pozostaje ogromnym wyzwaniem, ale jednocześnie - przy odpowiednich działaniach - możliwa jest znacząca poprawa sytuacji pacjentów oraz wydolności systemu ochrony zdrowia. Polska, jako przewodnicząca Rady UE, ma wyjątkową szansę na nadanie nowego impulsu dla europejskiej polityki zdrowotnej w tym zakresie. Kluczowe będzie wdrożenie zaleceń ekspertów, inwestycje w prewencję, edukację oraz równość w dostępie do nowoczesnego leczenia.