Cukrzyca typu 1. jest chorobą komórek wysp Langerhansa trzustki - jedynego producenta cząstek insulinowych. A insulina to jeden z najważniejszych hormonów, nazywany hormonem życia.Jedno z zadań cząstek insulinowych, to udział w metabolizowaniu glukozy - cukru, który stale jest obecny w naszej krwi, a jest "ekologicznym" paliwem dla komórek naszego ciała. Nieustające czerpanie z krwi i spalanie glukozy, jest dla nas źródłem ciepła (utrzymujemy stałą temperaturę ciała 36,6 st. C) i energii do prawidłowej pracy wszystkich narządów. Stała możliwość czerpania glukozy z krwi, przez większość komórek naszego ciała, odbywa się przy udziale cząstek insulinowych - to właśnie jest ten podstawowy proces życia. Ponadto insulina jest niezbędna w prawidłowym przyswajaniu białek i tłuszczów, w procesach wzrastania, dojrzewania, naprawy. Jeżeli komórki przestają produkować i swobodnie na żądanie - podawać do krwi cząstki insulinowe - dochodzi do katastrofy w całym organizmie. Komórki ciała nie mogą korzystać z glukozy - najlepszego dla nas paliwa, przyswajanie białek i tłuszczów także nie przebiega prawidłowo.
Nie podanie insuliny z zewnątrz
- prowadzi do ogromnych zaburzeń wielonarządowych i śmierci. Jest wiele rodzajów preparatów insuliny do podawania podskórnego i kilka metod leczenia. Jedną z nich jest zastosowanie ciągłego, podskórnego wlewu insuliny - przy pomocy osobistej pompy. Metoda ta znajduje coraz większe uznanie - zarówno wśród lekarzy, jak i wśród chorych. Przy pomocy tego miniaturowego urządzenia możemy naśladować fizjologiczne rytmy wydzielania insuliny - z bardzo dużą dokładnością (do 0,05 j na godzinę). Aby możliwe było tak precyzyjne leczenie, konieczne jest zaznajomienie pacjenta i jego rodziny (gdy choruje dziecko) z fizjologią napływu glukozy do krwi i wprost zależną od tego, a bardzo precyzyjną fizjologią napływu cząstek insuliny ze zdrowych komórek. Uczymy pacjenta - jak to naśladować. W ten sposób możemy, bezpiecznie dla pacjenta, osiągnąć dobre leczenie cukrzycy - tzn. zbliżyć stężenia glukozy we krwi do ideału, jakim są wartości człowieka zdrowego (70 mg% do 120 mg%) i zapewnić prawidłowy metabolizm. Pompa osobista do podawania insuliny zawiera: zbiornik napełniony analogiem insuliny bardzo szybko działającym; dren doprowadzający do miejsca podskórnej podaży; stałe (zmieniane co 3 doby) wkłucie podskórne umocowane plastrem oraz program elektroniczny - umożliwiający sterowanie napływem insuliny. Możemy podawać dowolną ilość cząstek insuliny, napływającą w dowolnym rytmie i czasie. O tym kiedy?, ile?, przez jaki czas? ma napływać insulina - decyduje pacjent (lub rodzice). Decyzja zależy od: aktualnego stężenia glukozy we krwi; tego co i ile? zamierzamy zjeść. Pompa daje też pełną swobodę planowania dużych wysiłków fizycznych (np. trening). Pacjent osiąga pełną swobodę życia. Tylko ta metoda - zwana funkcjonalną (naśladuje funkcję zdrowych komórek) jest zbliżona do tego, co dzieje się w zdrowym organizmie. (Inne metody insulinoterapii wymagają sztucznego i sztywnego dopasowania godzin i zawartości posiłków do podanych wcześniej insulin). Szczególnie dzieci i dorastająca młodzież - mają duże trudności w dyscyplinowaniu posiłków i trybu życia.
Właśnie dlatego ta grupa chorych była i jest największą grupą leczoną ciągłym - podskórnym wlewem - z bardzo dobrymi rezultatami.
Podsumowując - jeżeli pacjent zrozumie: skąd?, ile?, kiedy? i jak długo? napływa glukoza do krwi, i jak dopasować do tego napływy insuliny? jak sterować napływami insuliny przy pomocy programu pompy? (nie trudniej niż obsługa telefonu komórkowego), jak dobrze zakładać i mocować wkłucie, możemy rozpocząć terapię ciągłym, podskórnym wlewem insuliny.
Czy każdy pacjent może być tak leczony?
Oczywiście są przeciwwskazania - oto one: trudności w zrozumieniu metody i obsługi pompy (różnego rodzaju dysfunkcje umysłowe), alergia na analog insuliny, alergia na plastry mocujące wkłucie, brak środków finansowych na zakup urządzenia, insuliny i osprzętu do używania pompy.
W Polsce i na całym świecie, metoda pompowa jest coraz powszechniejsza. Dzięki WOŚP Jurka Owsiaka i akcji zakupu pomp dla najmłodszych (do 10 r.ż.) - należymy do światowej czołówki leczenia ciągłym podskórnym wlewem insuliny w grupie małych dzieci - z bardzo dobrymi rezultatami wyrównania metabolicznego i komfortu psychicznego samych dzieci i ich rodziców.
Dzieci prowadzą swobodny tryb życia, chodzą do przedszkoli i szkół. Oczywiście jest to możliwe tylko wtedy, gdy bardzo dobrze nauczymy rodzinę, pacjenta, nauczyciela. Ale o tym, co należy wiedzieć, aby bezpiecznie leczyć się tą metodą - w następnym odcinku.
Maria Lipka – pediatra
Klinika Diabetologii, Patologii Noworodka
i Wad Wrodzonych Akademii Medycznej w Warszawie,
ul. Działdowska 1
Tekst zamieszczono za zgodą Redakcji Magazynu "PEN".
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
