Czym jest gluten?
Gluten jest białkiem o dużej sprężystości i elastyczności. Jest miernikiem walorów wypiekowych mąki. Jego wartość odżywcza jest mniejsza, niż białek pochodzenia zwierzęcego, jednak w porównaniu z nimi, gluten jest bogaty w sulfoaminokwasy.
Na czym polega dieta bezglutenowa?
Dieta bezglutenowa polega na wyeliminowaniu z jadłospisu produktów z zawartością glutenu. Produkty te wytworzone są z mąki i kasz, a także płatki z pszenicy, jęczmienia, owsa i żyta. Tradycyjne produkty zbożowe zastępowane są produktami roślinnymi, które nie zawierają glutenu. Zamiennie można jeść: amaranthus (szarłat), grykę, proso, komosę ryżową (Qinoa), rośliny strączkowe, maniok, ziemniaki, tapiokę, mączkę chleba świętojańskiego, sorgo, len, a także pochrzyn, inulinę, topinambur i potrawy z glonów.
Dieta u chorych
Dieta bezglutenowa stosowana jest u osób cierpiących na choroby jelit, celiakię, alergię pokarmową na gluten. U chorych restrykcyjne przestrzeganie diety jest koniecznie, gdyż nawet najmniejsza spożyta ilość glutenu powoduje dolegliwości chorobowe. Osoby cierpiące na przewlekłe zaparcia i wzdęcia, otyłość, a także choroby autoimmunologiczne powinny czasowo wdrożyć bezglutenowy sposób żywienia w celach leczniczych. Gluten spowalnia perystaltykę jelit, utrudnia trawienie. Niekorzystny wpływ glutenu można złagodzić spożywając np. otręby.
Dieta u zdrowych
O ile u chorych przestrzeganie diety jest konieczne, o tyle osoby zdrowe (czyli takie, u których lekarz nie stwierdził podstaw do wykluczenia glutenu), powinny być w tej kwestii szczególnie ostrożne. A to ze względu na fakt, że dieta z wykluczeniem glutenu jest uboga w witaminy z grupy B i składniki mineralne: żelazo, magnez, mangan i selen.
Czym to może grozić?
- Niedokrwistość (anemia) z powodu niedoboru żelaza i hemoglobiny. Hemoglobina zawiera m.in. żelazo i transportuje tlen. Przy ich niedoborze organizm nie jest dostatecznie dotleniony. Zwiększone zapotrzebowanie na żelazo mają kobiety w ciąży i karmiące piersią.
- Niedobór kwasu foliowego (powodowany niedokrwistością) prowadzi do zaburzeń funkcjonowania układu krwiotwórczego i nerwowego, a także zaburzeń produkcji komórek ustrojowych.
- Niedobór błonnika, szczególnie rozpuszczalnego może prowadzić do podwyższenia poziomu cholesterolu we krwi, gdyż jest on odpowiedzialny za przechwytywanie i wydalanie „złego” cholesterolu LDL z przewodu pokarmowego, przed przedostaniem się go do krwi.
Odpowiednio zbilansowana zdrowa dieta to klucz do prawidłowego funkcjonowania organizmu i niedobory witamin i składników mineralnych, spowodowanych bezpodstawnym stosowaniem diety bezglutenowej, mogą powodować zaburzenia tego funkcjonowania - wysoki cholesterol, jak również mogą powodować choroby układu krążenia, osteoporozę, i niektóre nowotwory złośliwe. W niektórych przypadkach konieczne jest wprowadzenie preparatów witaminowych i mineralnych. Stosowanie diety bezglutenowej u osób zdrowych wydaje się być bezpodstawne i szkodliwe dla zdrowia, oraz mogąca podnosić poziom cholesterolu we krwi.