mojacukrzyca.org - Magazyn PEN: PEN. Cukrzyca i Otyłość nr 3/2013

Rzeczywistość skrzeczy, postęp cieszy

Lista jest imponująca, jak na polskie realia, jak na to co pozwala więcej niż skromny przecież budżet. Nie należymy co prawda do czołówki światowej ani europejskiej w dziedzinie odkryć medycznych, ale raz po raz dokonujemy rzeczy, które są powodem do dumy. Przykłady? Proszę bardzo.

Wszczepienie dwa lata temu zastawki serca nowej generacji to sporej rangi polskie osiągnięcie; trzeba je wszczepiać co 15, 20 lat, niekiedy nawet po 5 latach, zastawka aortalna nowej generacji może wytrzymać 40 lat.

Do kolejnych sukcesów można wpisać polskie testy genetyczne na raka; zrekonstruowanie krtani u chorego na nowotwór; udany przeszczep wątroby u pacjenta z wirusem HIV; nowatorski zabieg leczenia nerwicy natręctw... Lista jest dość długa. Te kilkucentymetrowe rybki mają aż 90 proc. genów takich jak człowiek - posłużą więc naukowcom do badań genetycznych. Rybki akwariowe z gatunku Danio pręgowanych stają się kolejną nadzieją świata medycyny. Badaniami nad nimi kierują Polacy.

W połowie marca tego roku zespół chirurgów z Kliniki Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie przeprowadził udany przeszczep wysp trzustkowych endoskopowo pod śluzówkę żołądka. Polscy chirurdzy zrobili to jako pierwsi na świecie (rozmowę na ten temat z szefem kliniki, profesorem Andrzejem Chmurą zamieszczamy w tym numerze "Pena").

Te wszystkie wydarzenia są krzepiące dla chorych, rodzą nadzieję na wyleczenie, na przedłużenie życia, na ulgę w cierpieniu. Chorego nie trzeba pytać, czy pragnie zdrowia. Tymczasem rzeczywistość skrzeczy. Dostępność do lekarzy specjalistów nadal jest odległa. Pacjenci czekają miesiącami na wizytę do okulisty, urologa i wielu innych. Bywa, że kolejki przekraczają rok, zwłaszcza oczekiwania na niektóre zabiegi operacyjne. Zderzenie tych faktów jest dla chorych irytujące. Wystarczy posłuchać utyskiwań w przychodniach, przy okienkach rejestracyjnych czy w kolejce do gabinetu lekarskiego.

Organizacja służby zdrowie jest bardziej chora niżby to się na pozór wydawało, ale to już temat na oddzielne dywagacje. Póki co cieszmy się postępem medycyny. Zawsze jej sukcesy rykoszetem odbiją się na naszym zdrowiu, lepszym zdrowiu.

Andrzej Karnowski

ROZMOWA Z AUTORYTETEM
Zamiast insuliny przeszczep: Z prof. dr. hab. med. ANDRZEJEM CHMURĄ, kierownikiem Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie, rozmawia Andrzej Karnowski

- Zespół chirurgów z Kliniki Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie przeprowadził w marcu udany przeszczep wysp trzustkowych endoskopowo pod śluzówkę żołądka. Jesteście pierwsi na świecie, prawda?
Tak. Z tego co wiem, tak. Na razie nie został nigdzie opublikowany ten sposób, chociaż wiem, że wielu lekarzy rozważało ten pomysł. Doktor Michał Wszoła, chirurg transplantolog, kierownik Pracowni Izolacji Wysp Trzustkowych doprowadził do tego, że we współpracy ze Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, w 2009 roku, wykonaliśmy eksperyment na świniach, który został opublikowany, podobnie jak niemal bliźniaczy eksperyment kolegów z Pittsburgha. Natomiast w marcu tego roku, razem z profesorem Arturem Kwiatkowskim i doktorem Wszołą, usunęliśmy choremu trzustkę, z której lekarz Andrzej Berman i mgr Łukasz Górski, z udziałem dr. Wszoły, wyizolowali wyspy trzustkowe. Dr Wszoła wykonał gastroskopię i podał pacjentowi te wyizolowane wysepki trzustkowe, drogą wstrzyknięcia pod śluzówkę żołądka. O kilku lat kwalifikowaliśmy chorych do wszczepienia wysp i mamy całą listę kandydatów do takiego przeszczepu, zgłoszonych do Krajowej Listy Oczekujących. W momencie kiedy nowo wyposażona, zgodnie z wymogami Unii, Pracownia Izolacji Wysp Trzustkowych była gotowa, posiadając kontrakt z Ministerstwa Zdrowia na pięć takich procedur oraz zgodę Komisji Bioetycznej WUM, wykonaliśmy to przeszczepienie.

- Dlaczego właśnie pod śluzówkę żołądka, a nie w inne miejsce?
W przeszłości były liczne próby podawania wysp w różne miejsca. Na przykład pod torebkę nerki, do mięśni, do śledziony. Chodzi o to, że musi to być narząd dobrze ukrwiony, żeby komórki, które wyjmujemy z jednego środowiska i wkładamy w zupełnie inne miejsce przeżyły i miały szanse w nowym miejscu podjąć swoją czynność, czyli wytwarzać dalej insulinę.
MEDYCYNA METABOLICZNA
Samokontrola glikemii: Przewlekły, ale jednocześnie "ostry" - wymagający codziennego, umiejętnego wykonywania czynności leczniczych - system kontroli cukrzycy opiera się w pierwszym rzędzie na samokontroli glikemii.

Kodowanie pasków
Zasada, o której pacjent nie może zapomnieć, to zgodność kodu pasków z kodem wyświetlanym na glukometrze. Glukometr musi być zakodowany do odpowiedniej serii pasków przez:
- wsunięcie odpowiedniego paska kodującego
- umieszczenie w aparacie klucza kodującego
- wprowadzenie numeru kodu klawiszem.
Wiele stosowanych obecnie systemów glukometrii nie wymaga już kodowania.

Jakość pasków testowych
Wszystkie paski są wrażliwe na ekstremalne temperatury. Wysokie temperatury w okresie letnim (powyżej 40oC) i ujemne temperatury w zimie uszkadzają system enzymatyczny paska. Muszą o tym pamiętać pacjenci, ale przede wszystkim hurtownicy, aby do aptek nie trafiały paski uszkodzone w transporcie. Pacjent stosujący samokontrolę powinien taka ewentualność brać pod uwagę i wykazać czujność, jeżeli nagle seria pasków daje inne niż spodziewane wyniki. Przy zakupie trzeba również bardzo dokładnie sprawdzać datę ważności na opakowaniu.
PORADNIK - NAJWAŻNIEJSZE BADANIA
Krew - płyn życia: Do badania pobiera się krew z naczyń krwionośnych: żylnych, włośniczek bądź tętnic. Badanie obejmuje ocenę elementów krwi - krwinek czerwonych, krwinek białych i płytek - oraz składu osocza.

Badanie może dotyczyć: morfologii krwi obwodowej, rozmazu krwi obwodowej (leukocytogram), liczby płytek krwi oraz badań oceniających własności poszczególnych elementów krwi. Omawiając poszczególne rodzaje badań krwi, podajemy normy orientacyjne (uśrednione), które mogą się różnić od uznawanych przez laboratorium, gdzie wykonano badanie. Swoje wyniki uzyskane w badaniu powinniśmy zawsze porównywać także z normami, które mamy na wydruku z pracowni analitycznej, bo zakres norm zależy od używanego sprzętu, metody oznaczania i stosowanych odczynników.

Morfologia oraz rozmaz krwi
Morfologia to ilościowe określenie poszczegółnych rodzajów krwinek oraz niektórych ich własności (jak np. wielkość czy zawartość hemoglobiny) w próbce krwi pobranej najczęściej z żyły w zgięciu łokcia. Pozwala odpowiedzieć czy nie ma anemii, podejrzenia białaczki, zakażenia itp. Obecnie morfologia wykonywana jest niemal wyłącznie za pomocą skomputeryzowanych urządzeń, dających wynik w postaci wydruku w języku angielskim. Dodatkowo oprócz liczby krwinek czerwonych i białych określa się liczbę neutrofilii (granulocytów obojętnochłonnych i limfocytów.

Rozmaz krwi to badanie wykonywane tylko w razie nieprawidłowego wyniku morfologii, sugerującego obecność w niej komórek białaczkowych. Ma na celu określenie rodzaju tych komórek i wykluczenie bądź potwierdzenie białaczki. Szczególną uwagę należy zachować przy interpretacji wyników dziecka w wieku pomiędzy 3. miesiącem a 4. rokiem życia. W tym okresie liczby poszczególnych komórek znacznie różnią się od średnich dla dzieci starszych i osób dorosłych.
UWAŻAJMY, BY NIE POPSUĆ URLOPU
Zapalenie gardła w środku lata? To bardzo łatwe: Wydawałoby się, że różne infekcje, grypa gnębią nas tylko od jesieni do wiosny. Jesteśmy u progu lata, więc o tych kłopotach powinniśmy na kilka miesięcy zapomnieć, a pomyśleć o urlopach i wyjazdach, wypoczynku, plażowaniu, kąpieli. Tak, jak najbardziej, ale o zdrowie powinniśmy dbać niezależnie od pory roku.

Zapalenie gardła, uszu czy pęcherza mogą nas dopaść w czasie upału w środku lata i bardzo popsuć słodkie wylegiwanie się na plaży.

Sami (często) jesteśmy winni
Zapominamy, że różne infekcje, przeziębienia lubią atakować przy gwałtownych zmianach temperatury. Słońce dopieka, robi się nam gorąco, jesteśmy spoceni i rozgrzani, więc szukamy szybkiej ochłody. A to zamrożone na kość lody, a to porządnie schłodzone piwo czy inny napój, a to skok na głęboką wodę, gdzie słońce nie dochodzi... I szok termiczny gotowy. Bakterie i wirusy - często ukryte w naszym organizmie - tylko na to czekają.

Inna, nagmina już w dzisiejszych czasach okoliczność: przed urlopem pracujemy podwójnie, żeby wykonać zadania na zapas, na czas, gdy nas nie będzie. W rezultacie wyjeżdżamy na urlop bardzo zmęczeni, osłabieni. Psycholodzy podkeślają, że coraz częściej wybieramy się na wypoczynek nie wtedy gdy powinniśmy, ale gdy jest już za późno - zestresowni, organizm goniący resztkami sił, bez odporności przy byle okazji łapie mikroby.

Jeszcze inna, zgubna okoliczność. Nawet na wczasach pod gruszą staramy się "odpocząć" na zapas, chwytać jak najwięcej atrakcji, co tu dużo mówić niekoniecznie zdrowych - codzienne przesiadywanie w pubach, na dyskotekach do późnej nocy, zawieranie jak najwięcej znajomości. Gdzie czas na sen i wypoczynek, spokojny relaks na spacerze?
JOGURT ZMNIEJSZA APETYT
Zdrowe odchudzanie: Otyłość jest patologicznym i bardzo niechcianym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w organizmie. Wynika najczęściej z przekarmiania oraz z braku wysiłku fizycznego.

Otyłość może występować rodzinnie, ale zwykle sprzyja jej typ pykniczny budowy ciała. U zdrowego grubasa, który późną porą zjada głównie wieprzowe i tłuste wędliny, golonkę oraz sporo słodkości, nie lubiącego też ruchu, tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała, a u otyłych kobiet nawet aż 25%.

Przyczyną otyłości bywają również zaburzenia hormonalne wynikające nie tylko z przyjmowania niektórych leków oraz choroby neurologiczne.

Otyłości towarzyszy nadwaga, czyli nadmierna waga ciała znacznie powyżej masy optymalnej. Do ich oceny bardzo przydatne są normy wskaźnika masy ciała BMI (Body Mass Index inaczej wskaźnika Queteleta II). Ów współczynnik uzyskuje się poprzez podzielenie masy ciała w kilogramach przez kwadrat wysokości podanej w metrach (uff !).

Spis treści:
OD REDAKCJI
Rzeczywistość skrzeczy, postęp cieszy - str. 2

PYTANIA O CUKRZYCĘ
Złe i dobre poziomy - str. 3

ROZMOWA Z AUTORYTETEM
Zamiast insuliny przeszczep - str. 4

Wiedza na wagę życia - str. 5

MEDYCYNA METABOLICZNA
Samokontrola glikemii - str. 6

PRAWIE BEZ ZMIAN
Nowa lista leków - str. 7

PORADNIK - NAJWAŻNIEJSZE BADANIA
Krew - płyn życia - str. 8

UWAŻAJMY, BY NIE POPSUĆ URLOPU
Zapalenie gardła w środku lata? To bardzo łatwe - str. 10

Korzystaj ze słońca tak, by sobie nie zaszkodzić - str. 10

Pacjenci ocenią lekarzy - str. 12

PROGRAM REDUKCJI MASY CIAŁA
Prawdziwe życie to zdrowe życie - str. 14

SAMOKONTROLA GLIKEMII
Zostań uczestnikiem badań - str. 15

ZDROWIE MĘŻCZYZNY
Dbaj o swoją prostatę - str. 16

JOGURT ZMNIEJSZA APETYT
Zdrowe odchudzanie - str. 17

Ksylitolki dla "słodkich" łasuchów - str. 19

Złamano kod genetyczny cukrzycy - str. 19

Diabetycy z Kraśnika i Tarnogrodu wymienili się doświadczeniami - str. 19

PLEBISCYT CZYTELNIKÓW
Dobre dla Diabetyka 2013 - str. 20

TESTUJEMY PRODUKTY DLA DIABETYKÓW
Pielęgnacja stopy cukrzycowej - str. 22

Szparagi - str. 23

BIBLIOTEKA DIABETYKA

Tabele witamin
Kuchnia dla diabetyków. Przystawki. Dania główne. Desery.
Smaczne potrawy dla diabetyków
Dieta z indeksem glikemicznym

Więcej na stronie www.magazynpen.com.pl.