List intencyjny do Ministra Zdrowia
Podczas spotkania Parlamentarnego Zespołu do spraw Cukrzycy, które odbyło się 22 lipca 2024 roku w Sejmie poruszono kwestię pogarszającej się sytuacji finansowej poradni diabetologicznych finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Problem, zainicjowany przez konsultantów w dziedzinie diabetologii, wynika z niedoszacowania wyceny świadczeń w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Konsultant krajowy i konsultanci wojewódzcy wspólnie złożyli list intencyjny oraz propozycje rozwiązań do Minister Zdrowia Izabeli Leszczyny, które poparł Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.W przygotowanym liście intencyjnym do Ministra Zdrowia zwrócono uwagę na fakt bardzo niepokojących tendencji narastających w ostatnich latach w polskiej diabetologii, stwarzających w opinii autorów listu, zagrożenie zapaści organizacyjnej tej dziedziny medycy. List został podpisany przez konsultanta krajowego i konsultantów wojewódzkich.
Debata "Czy możliwy jest renesans poradni diabetologicznych?"
Kontynuacją tego tematu była debata Konsultantów Wojewódzkich w dziedzinie Diabetologii oraz przedstawicieli Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego zorganizowana w listopadzie 2024 roku podczas 7. Forum Nowoczesnej Diabetologii w Poznaniu pt. "Czy możliwy jest renesans poradni diabetologicznych? Opieka nad osobami z cukrzycą w Polsce dziś i jutro." Debacie przewodniczyli dr hab. Andrzej Gawrecki oraz prof. dr hab. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz.Podczas debaty prof. Małgorzata Myśliwiec mówiła o tym, jakie zmiany przyniesie projekt Odwróconej Piramidy Świadczeń. Prof. Irina Kowalska, prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, przybliżyła temat współpracy z Ministerstwem Zdrowia nad świadczeniami dla Poradni diabetologicznych. Dr hab. Andrzej Gawrecki przedstawił postulat Konsultantów Wojewódzkich, Konsultanta Krajowego i PTD. Mówiono także o współpracy z Ministerstwem Zdrowia nad świadczeniami dla Poradni Stopy Cukrzycowej, a także przedstawiono "Ministerialny pilotaż leczenia chorych z zespołem stopy cukrzycowej" w Szamotułach.
Problemy systemowe w opiece diabetologicznej
Osoby z cukrzycą w Polsce żyją średnio o 7 lat krócej niż osoby zdrowe. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy jest niewystarczająca skuteczność leczenia, wynikająca m.in. z niedostosowania systemu opieki do rzeczywistych potrzeb pacjentów. Współczesna diabetologia wymaga zastosowania zaawansowanych technologii, takich jak pompy insulinowe, systemy ciągłego monitorowania glikemii (CGM), czy precyzyjne metody leczenia powikłań, takich jak stopa cukrzycowa. Są to procedury wymagające wysokich kwalifikacji medycznych, czasu oraz zasobów ludzkich, których obecny system finansowania nie uwzględnia.Ogromnym obciążeniem dla lekarzy diabetologów jest brak wsparcia ze strony edukatorów diabetologicznych i dietetyków. W praktyce zatrudnienie w poradni kompletnego zespołu terapeutycznego jest rzadkością. Tymczasem edukacja pacjentów w zakresie optymalnego korzystania z nowoczesnych technologii i prowadzenia zdrowego stylu życia jest kluczowym elementem terapii cukrzycy. Lekarze, zamiast skupić się na strategicznych elementach farmakoterapii, są zmuszeni poświęcać swój czas na zadania edukacyjne i techniczne, często biurokratyczne co wydłuża wizyty i obniża efektywność ich pracy.
Największe wyzwania dla poradni i oddziałów diabetologicznych
Poradnie diabetologiczne oraz oddziały szpitalne zajmujące się leczeniem cukrzycy borykają się z rosnącymi wymaganiami płatnika (NFZ) i pacjentów, co przy jednoczesnym niedoszacowaniu finansowym prowadzi do ich pogarszającej się sytuacji finansowej. Obecne wyceny procedur diabetologicznych nie pokrywają kosztów świadczeń, co powoduje, że wiele placówek ogranicza liczbę przyjmowanych pacjentów lub poradnie ulegają likwidacji. Szerokie zastosowanie sensorów ciągłego monitorowania glikemii wymaga edukacji pacjentów, ale też systematycznego wystawiania druków refundacyjnych.Szczególnym wyzwaniem są pacjenci wymagający specjalistycznej opieki, tacy jak osoby z zespołem stopy cukrzycowej, kobiety ciężarne z cukrzycą, czy pacjenci leczeni pompami insulinowymi. Każda terapia wymaga indywidualnego podejścia, interdyscyplinarnej współpracy specjalistów, pielęgniarek, edukatorów, dietetyków, psychologów (członków zespołu terapeutycznego). Niedofinansowanie procedur uniemożliwia jednak zapewnienie osobom z cukrzycą odpowiedniej opieki, co prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak ostre i przewlekłe powikłania, absencja chorobowa, przedwczesne inwalidztwo, a nawet zgon.
Dlaczego reforma systemu finansowania jest konieczna?
Brak odpowiedniego finansowania diabetologii to nie tylko problem placówek medycznych, ale także ogromny koszt dla całego systemu ochrony zdrowia. Niewystarczające leczenie cukrzycy i jej powikłań generuje wysokie koszty pośrednie związane z leczeniem powikłań, hospitalizacjami, świadczeniami rentowymi i absencją chorobową. Zainwestowanie w nowoczesne i kompleksowe leczenie cukrzycy pozwoliłoby nie tylko poprawić jakość życia pacjentów, ale także obniżyć koszty związane z opieką zdrowotną w dłuższej perspektywie.Postulaty środowiska diabetologicznego
- Reforma systemu wycen procedur diabetologicznych - wprowadzenie odpowiednich wycen, które uwzględniają czasochłonność i złożoność nowoczesnych metod leczenia.
- Wsparcie dla edukacji pacjentów - finansowanie pracy edukatorów diabetologicznych i dietetyków, co odciąży lekarzy i poprawi skuteczność terapii.
- Inwestycje w nowoczesne technologie - refundacja zaawansowanych urządzeń, takich jak pompy insulinowe pacjentom po 26 r.ż.
- Zwiększenie finansowania dla poradni i oddziałów diabetologicznych - dostosowanie budżetów placówek do rzeczywistych potrzeb wynikających z rosnącej liczby pacjentów i ich wymagań.
Podsumowanie
Cukrzyca to choroba przewlekła, która wymaga kompleksowego podejścia i interdyscyplinarnej opieki. Aby sprostać wyzwaniom, jakie stawia przed nami nowoczesna diabetologia, konieczne są systemowe zmiany w sposobie finansowania tej dziedziny medycyny. W przeciwnym razie pogłębiająca się zła sytuacja finansowa poradni i oddziałów diabetologicznych będzie prowadzić do dalszego ograniczania dostępności usług, co odbije się na zdrowiu pacjentów i na całym systemie ochrony zdrowia. Szansa w postaci refundowanych już nowych leków i technologii nie zostanie wykorzystana. Reformy w tym zakresie są niezbędne, aby zapewnić osobom z cukrzycą skuteczną terapię i poprawić ich jakość życia.Jerzy Magiera, mojacukrzyca.org