Emocje, a nastroje
Emocje to względnie nietrwałe stany afektywne, o silnym zabarwieniu i wyraźnym wartościowaniu, poprzedzone jakiś wydarzeniem i ukierunkowane. Na emocje składają się dwa odrębne składniki: pobudzenie fizjologiczne oraz subiektywne doznanie (interpretacja). Z kolei nastroje to stany afektywne o znacznie mniejszym nasileniu i spokojniejszym przebiegu oraz długim czasie trwania.W psychologii mówimy, że są emocje i nastroje. Emocje są doraźne, intensywne, wyglądają jak gwałtowana fala, która się wznosi, osiąga swój szczyt, a później opada. Można je liczyć w minutach, 7-20 minut. Natomiast nastrój to będzie stan psychofizjologiczny, który nam też fluktuuje. Nastrój zależy od naszego trybu życia - powiedziała dr Lidia D. Czarkowska, psycholog, socjolog i antropolog podczas webinaru edukacyjnego firmy Abbott.
Skąd biorą się trudne i negatywne emocje?
Trudne i negatywne emocje, takie jak strach, lęk, smutek czy złość, mogą mieć wiele źródeł. W przypadku cukrzycy, do ich powstania mogą przyczyniać się:- Diagnoza choroby: Informacja o przewlekłej chorobie często wywołuje szok, strach i niepewność co do przyszłości.
- Codzienna kontrola i zarządzanie chorobą: Stałe monitorowanie poziomu cukru we krwi, przyjmowanie leków, planowanie posiłków i aktywności fizycznej może być przytłaczające.
- Zmiany w stylu życia: Konieczność modyfikacji diety, unikanie pewnych pokarmów oraz regularna aktywność fizyczna mogą prowadzić do frustracji i poczucia utraty kontroli.
- Obawy o przyszłe komplikacje zdrowotne: Strach przed możliwymi powikłaniami, takimi jak uszkodzenia nerek, problemy z sercem czy neuropatia, może powodować lęk i stres.
Cała paleta emocji
Gdy pojawia się silna emocja, to podświadomość mówi, że w Twoim życiu dzieje się coś ważnego, co domaga się w ten sposób Twojej uwagi. Może pojawić się też gniew, wstręt, frustracja i poczucie winy. Strach i lęk są naturalnymi reakcjami na zagrożenie i niepewność. W kontekście cukrzycy, strach i lęk mogą jednak stać się przewlekłe i destrukcyjne. Można nauczyć się zarządzać strachem i lękiem, aby nie dominowały one życia.Gniew - to znak, że została naruszona jedna z naszych zasad, potrzeb lub granic (przez nas samych lub kogoś z zewnątrz), na co nie ma zgody. Jeżeli do tego dojdzie bezsilność, to się wściekamy, natomiast jeżeli złość i bezsilność odpadną, to gniew może trwać tygodniami, dopóki nie uzmysłowię sobie, które zachowanie, której osoby narusza jaką moją potrzebę albo wartość. Warto jest zobaczyć, jaka jest potrzeba albo wartość pod spodem i jak ja mogę zadbać o nią długofalowo - powiedziała dr Lidia D. Czarkowska podczas webinaru firmy Abbott. Odwrotnością gniewu jest akceptacja i tolerancja. Warto sobie uświadomić jacy ludzie, sytuacje, warunki naturalnie dają nam poczucie akceptacji w naszym życiu.
Wstręt - to jest trujące, to Cię osłabia i może Ci zaszkodzić. Ta emocja chce nam powiedzieć, że jest to dla nas toksyczne, trujące i nas osłabia. W takim wypadku potrzeba oczyścić system jak najszybciej i odciąć się od czegoś albo od kogoś. Przeciwieństwem tej emocji będzie emocja zachwytu.
Frustracja - często towarzyszy przy przewlekłej chorobie. Jest bardzo blisko bezsilności. To znak, że nie osiągamy rezultatów jakie zaplanowaliśmy. Jest rozjazd między tym co próbujesz osiągnąć, a co osiągasz. Wtedy bardzo łatwo uwierzyć, że jesteśmy w bezsilności i łatwo się wściec, na siebie, na świat, na los, na cokolwiek. Przeciwieństwem frustracji będzie moment kiedy czujemy wewnętrznie satysfakcję albo spełnienie. Zachęcam, abyśmy znaleźli w życiu takie naturalne momenty, kiedy to czujecie. Cokolwiek co daje nam poczucie satysfakcji lub spełnienia warto zapraszać do naszej codzienności - wyjaśnia dr Lidia D. Czarkowska podczas webinaru firmy Abbott.
Lęk i strach - w chorobie przewlekłej jest bardzo wiele leków, niepokoju, niepewności. To znak, żeby mieć się na baczności, ostrzeżenie przed naciągającym niebezpieczeństwem. W psychologii mówimy, że może być zdrowy lub niezdrowy poziom strachu. Zdrowy strach to taki strach, który nas mobilizuje do podejmowania działania. Kłopot zaczyna się wtedy kiedy lęk zaczyna nas przerastać, paraliżuje nas. Jest metoda powrotu do zdrowego kontaktu z niepokojem. Przeciwieństwem odczuwania lęku jest odczuwalny w sercu stan miłości. Bardzo ważne jest odczuwanie wewnętrze miłości, niezależnie od tego czy płynie ku konkretnej osobie. Można też kochać świat. Warto praktykować otwarte serce, życzliwość.
Poczucie winy - wydaje się w tej emocji, że się zmniejszamy, kurczymy. Jest to znak, że nie spełniamy swoich własnych standardów postępowania. To nie jest informacja, że ty jesteś złym człowiekiem, tylko żeby dokonać korekty. Gdybyśmy tak potrafili poczucie winy potraktować, na pewno by nam pomagało w powrocie na właściwą ścieżkę. Chodzi tutaj o uczenie się na błędach. O to, że jeżeli się gorzej poczujemy, to wiemy już, co w przyszłości robić inaczej. Potraktujmy poczucie winy jako naszego nauczyciela - wyjaśnia dr Lidia D. Czarkowska w trakcie webinaru firmy Abbott. Przeciwieństwem poczucia winy jest poczucie wartości. Dobrą praktyką jest docenienie samego siebie. Warto na koniec dnia podziękować sobie za to co nam wyszło, za to co się układa. To bardzo ważna praktyka, aby koncentrować się nie tylko na tym co nam nie wyszło, ale też na tym co robimy dobrze.
Jaki wpływ mają emocje na codzienność życia z chorobą przewlekłą?
Emocje mają ogromny wpływ na codzienne życie osoby z cukrzycą, wpływając na zarówno fizyczne, jak i psychiczne aspekty choroby. Stres, lęk i frustracja mogą prowadzić do podwyższonego poziomu cukru we krwi, co z kolei może pogorszyć samopoczucie i skomplikować kontrolę nad chorobą. Emocje takie jak smutek czy zniechęcenie mogą obniżyć motywację do przestrzegania zaleceń lekarskich, takich jak regularne monitorowanie poziomu glukozy czy stosowanie odpowiedniej diety. Z kolei pozytywne emocje, takie jak radość czy spokój, mogą wspierać lepsze zarządzanie chorobą i poprawiać ogólną jakość życia. Dlatego ważne jest, aby osoby z cukrzycą rozwijały strategie radzenia sobie ze stresem i dbały o swoje zdrowie psychiczne, co może przyczynić się do lepszej kontroli choroby i większego komfortu życia.Jak dbać o uczucie szczęścia w dorosłym życiu
Pomimo wyzwań związanych z cukrzycą, istnieją skuteczne sposoby na zachowanie szczęścia i dobrego samopoczucia:- Praktykowanie wdzięczności: Codzienne zastanawianie się nad tym, za co jesteś wdzięczny, może poprawić nastrój i zwiększyć poczucie szczęścia.
- Ustalanie realistycznych celów: Skupianie się na małych, osiągalnych celach może zwiększyć poczucie kontroli i satysfakcji.
- Kultywowanie pozytywnych relacji: Spędzanie czasu z rodziną i przyjaciółmi, angażowanie się w aktywności społeczne, może poprawić samopoczucie.
- Znajdowanie pasji i zainteresowań: Angażowanie się w hobby i działania, które sprawiają radość, może poprawić nastrój i jakość życia.
- Samoakceptacja: Pracowanie nad akceptacją siebie i swoich ograniczeń może prowadzić do większego spokoju i szczęścia.
Zachęcamy do wysłuchania wykładu dr Lidii D. Czarkowskiej pt. "Jak radzić sobie z emocjami towarzyszącymi cukrzycy?", który powstał w ramach cyklu bezpłatnych szkoleń webinarowych online dla pacjentów z cukrzycą i ich najbliższych dotyczących edukacji i psychoedukacja w diabetologii firmy Abbott. Prowadzącą spotkania jest Edyta Wojtczak specjalista ds. edukacji oraz coach zdrowia.
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
