źródło: tłumaczenie własne na podstawie diaTribe.org, dodano: 20 sierpnia 2020 r.
Po 18 latach życia z cukrzycą i 70 tysiącach godzin noszenia ciągłego monitorowania poziomu glukozy Adam Brown opisał różne czynniki wpływają na poziom glukozy we krwi, z których wiele jest niemożliwych do kontrolowania, zapamiętania, a nawet mierzenia. Na podstawie osobistych doświadczeń, rozmów z ekspertami i badań naukowych przedstawił w diaTribe.org listę 42 czynników wpływających na poziom glukozy we krwi. Oprócz tego dodał strzałki, aby pokazać ogólny efekt działania danego czynnika. Dzisiaj opisujemy kilkanaście wybranych czynników.
Strzałki wskazujące na wzrost poziomu glukozy we krwi są oparte po pierwsze na doświadczeniach, dostępnych badaniach i informacji od osób chorych na cukrzycę. Strzałka w bok wskazuje neutralny efekt. Nie każda osoba zareaguje w ten sam sposób (ta sama osoba może zareagować inaczej w zależności od dnia). Niektóre czynniki mogą dotyczyć bardziej cukrzycy typu 1 niż cukrzycy typu 2 (lub odwrotnie). Czynniki ze strzałkami w górę i w dół są oczywiście najtrudniejsze - mogą zwiększyć lub zmniejszyć poziom glukozy we krwi. Najlepszym sposobem na sprawdzenie jak dany czynnik wpływa na Ciebie jest częsty pomiar glukozy glukometrem lub korzystanie z sytemu ciągłego monitorowania glikemii i szukanie pewnych zależności i schematów.
Kliknij, aby powiększyć obrazek# 2 Rodzaj węglowodanów
Wpływ na cukier ma nie tylko liczba węglowodanów, ale także ich rodzaj. Nie wszystkie węglowodany są sobie równe. Zielone warzywa, orzechy, nasiona, tortille niskowęglowodanowe, bogate w błonnik, jagody - zwykle zawierają 50–80% węglowodanów z błonnika. Pokarmy o wysokim stosunku błonnika do węglowodanów ogółem mają mniejszy wpływ na poziom glukozy we krwi w porównaniu do pokarmów z taką samą ilością węglowodanów ogółem i bez błonnika. Ponadto, im więcej gramów węglowodanów pochodzi z cukru, tym większy wpływ na poziom glukozy we krwi, nawet jeśli całkowita ilość węglowodanów jest taka sama. Konsystencja ma również ogromne znaczenie - węglowodany płynne zwykle zwiększają poziom glukozy we krwi szybciej niż węglowodany stałe, nawet jeśli ilość węglowodanów ogółem jest taka sama.
# 7 Czas posiłków, zwłaszcza kolacji
U wielu pacjentów zjedzenie późnej kolacji (nawet bez względu na to, co w niej jest) często powoduje wysokie stężenie cukru we krwi w ciągu nocy. Są pacjenci u których zjedzenie wcześniejszego lżejszego obiadu znacząco poprawia glikemie nocne. Krótko mówiąc, czas posiłku jest bardzo ważny, może on wpływać na poprawę glikemii albo na jej pogorszenie, w zależności od czasu, kiedy został zjedzony.
# 8 Odwodnienie
Wielu pacjentów zauważyło, że odwodnienie wydaje się zwiększać poziom glukozy we krwi. Rzeczywiście, w randomizowanym, kontrolowanym badaniu z 2001 roku odwodnienie spowodowało wzrost poziomu glukozy we krwi u osób na czczo. New York Times doniósł także w 2012 roku, że odwodnienie zwiększa poziom hormonu wazopresyny, który popycha wątrobę do produkcji cukru we krwi - nagłówek w gazecie mówił, że woda pitna może zmniejszyć ryzyko cukrzycy!
# 9 Osobisty mikrobiom (bakterie jelitowe)
Trwa wiele badań nad wpływem bakterii jelitowych ("mikrobiomu") na poziom glukozy we krwi i wrażliwość na insulinę. Dr Erana Segala z Weizmann Institute wykonał kilka istotnych badań na ten temat danyych CGM i mikrobiomów. Opublikowali szereg artykułów, w tym jeden o tym, w jaki sposób bakterie jelitowe przewidują odpowiedź glukozy na chleb, inny o spersonalizowanym odżywianiu za pomocą CGM i danych mikrobiomowych, a trzeci o tym, jak sztuczne słodziki wpływają na odpowiedzi mikrobiomu i glukozy.
# 13 Leki
Sterydy mogą znacznie podnieść poziom glukozy we krwi, częściowo poprzez "zlecenie" wątrobie zwiększenia produkcji glukozy.
# 14 Niacyna (witamina B3)
Witamina B3 nieznacznie podnosi poziom glukozy we krwi. Niacyna jest zwykle przepisywana w celu poprawy poziomu lipidów we krwi, w tym cholesterolu HDL i trójglicerydów. Jest to jednak kolejny czynnik, o którym należy pamiętać, jeśli poziom glukozy jest wyższy niż oczekiwano.
# 17 Poziom sprawności / treningu
"
Kiedy w 2011 roku zacząłem jeździć na rowerze, widziałem gwałtowny spadek poziomu glukozy we krwi. Teraz, gdy jestem bardziej przyzwyczajony, widzę mniejsze spadki glukozy w tym samym czasie". Ten czynnik jest szczególnie ważny dla kogoś rozpoczynającego nową aktywność (lub rozpoczynającego dowolne ćwiczenie). Początkowo mogą wystąpić znaczące spadki poziomu glukozy we krwi, które z czasem mogą się zmniejszać wraz z poprawą kondycji.
# 18 Pora dnia
Zauważono, że poranne ćwiczenia mogą powodować mniejszy spadek poziomu glukozy we krwi w porównaniu z innymi porami dnia. Rano diabetycy często są bardziej oporni na insulinę, co może tłumaczyć efekt. Oczywiście jest to sprawa indywidualna i u niektórych wcale nie musi tak być. Warto jednak zaobserwować jak to u nas wygląda.
# 19 Pora jedzenia i podawania insuliny przed ćwiczeniami
Nawet przy tych samych ćwiczeniach w dwóch identycznych dniach, sposób, w jaki spożywam jedzenie i podaję insulinę, ma ogromny wpływ na poziom glukozy we krwi po wysiłku. Jest wiele błędów, natomiast jeden jest dosyć powszechny - spożycie posiłku zbyt blisko rozpoczęcia ćwiczeń, które może powodować niski poziom glukozy podczas aktywności (jedzenie nie zostało wchłonięte), a następnie znaczny wzrost. Częste są też błędy związane z insuliną - niewystarczające zmniejszenie insuliny w bolusie i zawieszenie insuliny podstawowej (w pompie) bezpośrednio przed aktywnością.
# 22 Niedawna hipoglikemia
Jeżeli w ciągu ostatnich 12 godzin wystąpiła hipoglikemia, istnieje większe prawdopodobieństwo ponownego jej wystąpienia. Niedawna hipoglikemia osłabia mechanizmy obronne organizmu przed niskim poziomem. Kiedy pojawia się kolejny niski poziom, trudniej jest rozpoznać objawy i / lub organizmowi trudniej jest go uniknąć.
# 27 Domięśniowe podawanie insuliny
Wstrzykiwanie lub podawanie insuliny do obszaru mięśniowego (o niskiej zawartości tłuszczu) może zwiększać ryzyko hipoglikemii - szczególnie, jeśli nastąpi to przed aktywnością.
# 31 Pokwitanie
Wysoki poziom hormonów wydzielanych w okresie dojrzewania - hormonu wzrostu, testosteronu, estrogenu, kortyzolu - może zwiększać oporność na insulinę. Według niektórych szacunków nastolatki z cukrzycą mogą potrzebować nawet 30% -50% więcej insuliny niż dorośli, aby utrzymać swój cukier w granicach normy.
# 32 Nietolerancja glutenu
Nieleczona celiakia, prowadząca do uszkodzenia jelita cienkiego, może zwiększać ryzyko hipoglikemii, ponieważ jelito cienkie może nie być w stanie prawidłowo wchłonąć składników odżywczych.
# 36 Temperatura zewnętrzna
Większość artykułów skupia się na tym, że upał prowadzi do odwodnienia, które z kolei powoduje zwiększenie poziomu glukozy we krwi. Wydaje się, że w tej historii jest coś więcej. Istnieją pewne dowody, że narażenie na zimno może poprawić wrażliwość na insulinę w cukrzycy typu 2. Niektóre osoby z cukrzycą informują, że przebywanie na słońcu obniża poziom glukozy we krwi. Dr Jane K. Dickinson z Kolumbii wysunął hipotezę, że rozszerzenie naczyń krwionośnych (ekspansja) pod wpływem ciepła może być za to odpowiedzialne (podobnie jak w przypadku gorącego prysznica lub jacuzzi).
# 37 Oparzenie słoneczne
Pacjenci zauważają, że oparzenia słoneczne obciążają ciało i mogą zwiększać poziom glukozy we krwi.
#39 Częstotliwość kontroli glukozy
Częstsze pomiary cukru we krwi gwarantują, że jesteśmy w stanie lepiej prowadzić cukrzycę i kierować poziom glukozy do docelowego przedziału, jeśli wystąpi wysoki lub niski poziom cukru. Ponadto dane dotyczące glukozy dostarczają przydatnych informacji zwrotnych na temat tego, co zrobiło się dobrze lub co można zrobić inaczej następnym razem. Badania pokazuję, że im ktoś częściej odczytuje poziom glukozy we krwi, tym lepiej zarządza swoją cukrzycą.
# 40 Opcje domyślne i wybory
Drobne poprawki w środowisku - lub sposób, w jaki są różne opcje przedstawione - może naprawdę wpłynąć na nasze wybory. Z kolei te wybory bezpośrednio wpływają na nasz poziom glukozy we krwi, szczególnie związany z jedzeniem i dawkowanie insuliny. Przykładowo rozmiar talerza lub miski: ta sama ilość jedzenia na mniejszym talerzu wygląda na bardziej sycąca. Ma to wpływ na liczenie węglowodanów i ilość spożywanego jedzenia jednocześnie.
# 42 Relacje rodzinne / presje społeczne
Podczas ostatniego spotkania JDRF psycholog dr Weissberg-Benchell wspomniała, jak wysoki poziom konfliktu rodzinnego i stresu rodzinnego jest powiązany z wyższymi poziomami HbA1c u dzieci i młodzieży z cukrzycą. W tym miejscu dodam presję społeczną. To kolejny czynnik warty uwagi - wymagające środowisko rodzinne lub społeczne może bezpośrednio wpływać na poziom cukru we krwi.