...czyli jak zapobiegać stopie cukrzycowej
U diabetyków dochodzi do uszkodzenia naczyń i nerwów na kończynach dolnych. Stopy są mniej wrażliwe na dotyk, ucisk, ból i temperaturę, skóra jest sucha. Zaburzenia powodują zwiększoną skłonność do grzybicy i infekcji bakteryjnych; złe czucie i osłabiona bariera obronna mogą mieć fatalne następstwa. Brak kontroli może doprowadzić do powstania tzw. stopy cukrzycowej, a nawet skończyć się amputacją kończyny.
Najważniejsze środki ostrożności
1. Nie chodzić boso, nawet w domu! Stopy chorego na cukrzycę mają obniżony próg bólowy, który normalnie sygnalizuje drobne okaleczenia.
2. Nosić dobrze dopasowane obuwie z miękkiej skóry oraz skarpety, pończochy z materiałów naturalnych (bawełna, wełna). Pamiętać, że chorzy nie zawsze czują, że buty są ciasne, a skarpeta pofałdowana.
3. Codziennie kontrolować, czy w butach i skarpetkach nie ma kamyków lub innych „ciał obcych”.
4. Jeżeli jest to możliwe, buty codziennie zmieniać, pozwalając jednej parze przez dzień „odpocząć”. Zapobiega to szerzeniu się grzybicy stóp.
Co należy robić codziennie
1. Codziennie dokładnie obejrzeć stopy. Jeżeli pacjent nie może sam tego robić, powinien wziąć lusterko, a najlepiej poprosić kogoś o pomoc. Najmniejsze zmiany zgłaszać lekarzowi rodzinnemu i pokazywać stopy przy każdej wizycie.
2. Całe ciało codziennie myć pod prysznicem. Temperaturę wody ustawiać termostatem i sprawdzać w zgięciu łokciowym. Prysznic zakończyć polewaniem stóp i podudzi zimną wodę. To wzmacnia i uodparnia skórę i dobrze wpływa na naczynia żylne kończyn dolnych.
3. Nie stosować w domu kąpieli samych stóp. Skóra chorego nie pozwala na właściwą ocenę temperatury. Zbyt gorąca woda może spowodować oparzenia. Jeżeli chcemy koniecznie „wymoczyć” nogi używać termometru do sprawdzenia temperatury. Wskazana - nie wyższa niż 30-35°C. Czas kąpieli - nie dłuższy, niż 3 minuty.
4. Stopy muszą zostać dokładnie wysuszone. Szczególną uwagę zwrócić na przestrzenie między palcami. W przypadku stwierdzenia grzybicy konieczne jest zastosowanie raz dziennie maści przeciw grzybiczej. Profilaktycznie stopy dwa razy dziennie masować, wcierając Gehwol med intensywny krem silnie odświeżający (Fussdeo-Creme). Sucha i łuszcząca się skóra stóp sprzyja tworzeniu grzybicy, redukuje i tak słabe odczuwanie bólu.
5. Nie skracać paznokci nożyczkami, używać w tym celu pilniczka; nie zaokrąglać boków – grozi to wrastaniem paznokcia.
6. Zgrubiały naskórek usuwać pumeksem. W przypadku szybkiego rogowacenia korzystać z pomocy specjalisty pielęgnacji stóp.
7. W przypadku zimnych stóp diabetyk nie może ich rozgrzewać za pomocą kąpieli ani poduszki elektrycznej. Istnieje groźba oparzenia. Stopy lepiej masować i gimnastykować.
8. Chorzy na cukrzycę często mają żylaki kończyn dolnych. Przy konieczności noszenia rajstop przeciwżylakowych palce stóp powinny zostać odkryte. Kontrola stóp powinna być jeszcze intensywniejsza.
9. Po zauważeniu nawet małych odchyleń natychmiast poinformować lekarza. Lepiej zrobić to o jeden raz za dużo i usłyszeć, że wszystko jest w porządku niż doprowadzić do powstania stopy cukrzycowej.
Jak pielęgnować paznokcie u stóp u chorego na cukrzycę?
Płytka paznokciowa normalnie jest zaokrąglona. Paznokieć rośnie w łożysku, płytka jest systematycznie wypychana do przodu. Przy zaburzeniach krążenia rośnie wolniej, co daje szanse grzybom zasiedlenia się w miękkim i cienkim paznokciu. Szczególny problem to wrastanie kantów, nadmiernie i niewłaściwie skracanych. Wrastanie jest bardzo bolesne i może doprowadzić do powstania zaplenia. W zaawansowanej neuropatii cukrzycowej może przebiegać bezboleśnie i być za późno diagnozowane. Chorzy na cukrzycę, którzy mają problem z wrastającymi paznokciami, powinni zwracać uwagę na zmiękczanie okolic przypaznokciowych za pomocą Gehwol med płynu zmiękczającego paznokcie (Nagelweicher) i korzystać z fachowej pomocy. U chorych na cukrzycę nie należy przeprowadzać żadnych zabiegów operacyjnych przy płytce paznokciowej. Również zrywanie paznokci jest dzisiaj – także u osób zdrowych – zupełnie nie na czasie.
dr Mirosława Gałęcka
Powszechny Program Profilaktyczny "Zdrowe Nogi"
Powszechny Program Profilaktyczny "Zdrowe Nogi"