Jak przebiega proces zmiany?
Pierwszym krokiem po diagnozie jest zazwyczaj edukacja na temat cukrzycy. Pacjent musi zrozumieć, czym jest ta choroba, jak wpływa na organizm i jakie są jej skutki. Wizyty u lekarza, konsultacje z dietetykiem i szkolenia z zakresu samokontroli glukozy we krwi stają się integralną częścią codziennego życia. Poznanie zasad zdrowego odżywiania i znaczenia regularnej aktywności fizycznej staje się kluczowe dla utrzymania równowagi metabolicznej.Pierwszą błędną rzeczą, która wynika z myślenia katastroficznego jest zakładanie, że będzie łatwo albo trudno. To znaczy branie z zewnątrz przykładu osób, o których wiemy, że im się udało, albo że im się nie udało. Oczywiście dobrze mieć inspirację w postaci osób, którym się udała zmiana, które potrafią żyć, a w przypadku osób z cukrzycą, które potrafią dobrze funkcjonować, ale to że oni potrafią, albo to że ktoś miał trudno, wcale nie oznacza, że ja będę miał trudno albo że ja będę miał łatwo. W takiej sytuacji dobrym rozwiązaniem jest potraktować dobre przykłady, jako gwiazdę polarną, na którą możemy patrzeć idą w tamtym kierunku, ale jednocześnie patrząc pod swoje nogi, gdzie ja krok za krokiem podejmuje pewne wyzwanie. Zakładanie, że będzie łatwo powoduje, że nie podejmujemy często wystarczającego wysiłku, żeby zmiana zaszła. Powoduje to, że zbyt szybko się poddajemy - powiedziała Angelika Chimkowska podczas wystąpienia.
Co jest nam potrzebne, aby w pełni przejść przez zmianę?
Zmiana stylu życia może być wymagająca, ale nie jest niemożliwa. Osoby z cukrzycą potrzebują nauczyć się monitorować swoje nawyki żywieniowe, planować posiłki i kontrolować poziom cukru we krwi. Wprowadzenie zdrowszej diety, bogatej w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe i chude białka, staje się priorytetem. Regularna aktywność fizyczna również odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu cukrzycą, pomagając w utrzymaniu prawidłowego poziomu glukozy we krwi i poprawiając ogólną kondycję fizyczną.Jednak zmiana stylu życia to nie tylko kwestia fizyczna, ale również emocjonalna i społeczna. Wielu pacjentów doświadcza zmiany w sposobie postrzegania siebie i swojego zdrowia. Mogą pojawić się uczucia min. lęku i strachu, frustracji czy złości, gniewu, poczucia winy i wyrzutów sumienia, poczucie krzywdy, bezsilność lub zazdrość, że inni mają łatwiej bez cukrzycy. W takich momentach wsparcie rodziny, przyjaciół oraz grup wsparcia staje się niezwykle istotne. Sensowne są również konsultacje z psychologiem, terapeutą i/lub coachem zdrowia.
W dłuższej perspektywie, zmiana po diagnozie cukrzycy może prowadzić do pozytywnych transformacji. Osoby dotknięte tą chorobą często zaczynają doceniać zdrowy styl życia bardziej, niż kiedykolwiek wcześniej. Uważają swoją dietę, regularną aktywność fizyczną i samokontrolę za ważne elementy dobrego samopoczucia. Wchodzą na ścieżkę rozwoju osobistego. W rezultacie, często prowadzi to do poprawy ogólnej jakości życia i większej świadomości zdrowotnej.
5 etapów procesu zmiany
Każdy kto próbował coś zmienić w swoim życiu przechodzi przez pięć etapów zmiany. Co jest ciekawe w tym procesie, to oprócz tego, że warto sobie założyć, że zmiana bardzo rzadko następuje przy pierwszym podejściu. Ten proces zmiany często niestety powoduje, że my zaczynamy coś robić, upadamy i zaczynamy od nowa. Jest bardzo mało odsetek osób, u których zmiana udaje się za pierwszym podejściem. Obserwujemy, że w procesie zmiany przechodzimy przez pięć etapów. (...) W procesie zmiany i wyższej świadomości tego, gdzie jesteśmy pozwala nam szybciej poruszać się do przodu. Zdiagnozowanie siebie pozwala nam ocenić, co mnie jeszcze czeka - mówi Angelika Chimkowska podczas wystąpienia.- Stadium przedrefleksyjne - stan zaprzeczenia, odrzucenie potrzeby zmiany.
- Stadium refleksji (kontemplacji) - zaczyna docierać, że jednak jest inaczej, niż myślimy.
- Stadium przygotowania - przygotowanie do zmiany, dość niebezpieczny etap, gdyż łatwo o rezygnację.
- Stadium działania - podejmowanie działania, budowanie zdrowych nawyków, zmiana jakości życia.
- Stadium utrwalania - ostatnie stadium następuje z reguły po ok. 6 miesiącach, powstają nawyki, które sprawiają, że z nową zmianą łatwo jest żyć. Wymaga wewnętrznej czujności, gdyż istnieje ryzyko regresu i cofnięcia do wcześniejszych etapów zmiany.
- Zmiana - etap, w którym odczuwana jest wewnętrzna akceptacja. Brak odczuwania silnej pokusy do powrotu do wcześniejszych dysfunkcyjnych zachowań. Zdrowie staje się priorytetem.
Narzędzia, które powodują, że zmiana jest łatwiejsza
Wśród tych narzędzi mamy poszerzanie świadomości, czyli uczenie się, doświadczanie, dowiadywanie się, czyli wychodzenie poza strefę strachu i niezrozumienia, które jak wiemy może powodować reakcję unikania. Kontrolowanie środowiska, czyli takie planowanie mojego środowiska, aby ono sprzyjało mojej zmianie. Przeciwwarunkowanie, czyli tworzenie zdrowych wariantów, nawyków do tego co już mamy, wśród tych niezdrowych, czyli jako reakcje na nasze typowe zachowania. Zaangażowanie, czyli elastyczny styl myślenia. Ponowna samoocena i autorefleksja, czyli wgląd w siebie i przyglądanie się sobie, pytanie ludzi czy zaobserwowali zmianę. Wzbudzanie emocji - emocjonalne myślenie o osiągnięciu rezultatu. Nagradzanie, czyli dawanie sobie pozytywnych nagród za wykonanie kolejnych etapów. Wspierające relacje, czyli otaczanie się ludźmi, którzy będą mnie wspierać w tej zmianie. Wsparcie społeczne, czyli otaczanie się ludźmi, którzy pomagają nam dotrzeć do tego miejsca, w którym chcemy być - powiedziała Angelika Chimkowska podczas wystąpienia.Podsumowując, zmiana po diagnozie cukrzycy może być trudna, ale również prowadzi do wielu pozytywnych przemian. Kluczem do sukcesu jest edukacja, wsparcie społeczne oraz determinacja w dążeniu do zdrowia i dobrej kondycji fizycznej. Wraz z odpowiednią opieką medyczną i własnym zaangażowaniem w zakresie regularnego monitorowania glikemii i podawania zaleconych leków regulujących stężenie glukozy osoby z cukrzycą mogą prowadzić pełne i aktywne życie.
W gruncie rzeczy zmiany są proste, ale nie są łatwe. Proste, ponieważ to jest jak wiosłowanie. Musimy wykonywać konkretne ruchy. Nie są łatwe, bo mamy do przepłynięcia całe jezioro, a to nigdy nie jest łatwy temat - podsumowuje Angelika Chimkowska.
Jerzy Magiera, mojacukrzyca.org