To nie jest kraj dla starych ludzi. Mam na myśli Polskę, mimo że przywołuję tytuł mrocznego amerykańskiego thrillera braci Coen. I nie tylko dlatego, że mamy długie, śliskie zimy, że emerytury i renty są najczęściej głodowe. Cały system opieki zdrowotnej nad ludźmi w podeszłym wieku źle funkcjonuje, a stosunek personelu medycznego do tej grupy pacjentów pozostawia szczególnie wiele do życzenia.Z mojej rozmowy z Profesor Elżbietą Bandurską-Stankiewicz na łamach tego wydania "Pena" wyraźnie to wynika. Widać też ile jeszcze przed nami, aby zmienić społeczne nastawienie do ludzi starych, do traktowania ich choroby, życia z chorobą przewlekłą, nie tylko z cukrzycą. Pani Profesor nie narzeka, ale stawia diagnozę: świadomość społeczna jest mała.
Nie może być tak, że lekarz wybiera najtańszą terapię, bo na pacjenta po osiemdziesiątce nie "opłaca się" wydawać publicznych pieniędzy. Gorset Narodowego Funduszu Zdrowia nie jest z gumy. Wybory bywają dramatyczne. Codzienność także bywa szara, taka, że osobie schorowanej często odechciewa się żyć.
Że jest źle, widać po ostatnim styczniowym finale Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Jurek Owsiak tym razem oprócz dzieci dostrzegł ludzi trzeciego wieku, apelując o godną opiekę medyczną dla seniorów. Finał w znacznej mierze zadedykował ludziom w podeszłym wieku, dotkniętym chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca.
Akcja Owsiaka ma oczywiście wymiar symboliczny, ale zwraca uwagę opinii publicznej na problemy związane z jakością ochrony zdrowia seniorów, często z ich wykluczeniem społecznym. Nie najważniejsze jest ile milionów złotych zebrano, ile uda się za te pieniądze kupić łóżek o regulowanej wysokości, ile materaców przeciwodleżynowych, pomp żywieniowych, ile rozmaitego sprzętu rehabilitacyjnego.
Czy powstaną nowe, jakże potrzebne oddziały geriatryczne. Daleko ważniejsze jest zwrócenie uwagi na problemy egzystencjonalne osób starszych. Orkiestra pomogła wielu z nas uświadomić sobie, jak wiele należy zrobić, aby ludziom wieku podeszłego żyło się lepiej, bezpieczniej.
WOŚP może i środowisku lekarskiemu uzmysłowiła, że nie wolno na tej grupie chorych oszczędzać, mimo że, a może właśnie dlatego, że nasze społeczeństwo starzeje się. Zróbmy coś, aby Polska była krajem dla ludzi starych.
Andrzej Karnowski
- ROZMOWA Z AUTORYTETEM: Pacjent partnerem lekarza
- Z prof. dr hab. med. Elżbietą BANDURSKĄ-STANKIEWICZ, kierownikiem Katedry Chorób Wewnętrznych Wydziału Nauk Medycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, rozmawia Andrzej Karnowski
Leczenie cukrzycy typu 2. pacjentów w wieku podeszłym napotyka na szczególne problemy. Prawda?
- Warto pamiętać, że jest to najliczniejsza grupa pacjentów, która jest pod opieką lekarzy pierwszego kontaktu. Gdy średnia chorobowość na cukrzycę wynosi w Polsce w granicach 6-8 procent, to w wieku 65 lat i wyżej (dane ze Stanów Zjednoczonych) chorobowość wzrasta do 25-35 proc. W zakładach leczniczych, zamkniętych i otwartych, jedną trzecią stanowią pacjenci z cukrzycą w wieku podeszłym, którzy także cierpią na inne choroby.
I dlatego leczy się ich trudniej.
- Tak. Do tego dochodzą problemy natury psychologicznej. W miarę upływu lat postępuje demencja. Pojawiają się problemy z prawidłowym leczeniem takiego pacjenta w warunkach ambulatoryjnych. Kolejny problem to opieka nad tym pacjentem. W Polsce zanika model rodziny wielopokoleniowej. Z moich obserwacji wynika, że przynajmniej połowa starszych pacjentów posiada własne mieszkania, lecz część z nich jest ludźmi samotnymi. To są owdowiali mężczyźni, a częściej owdowiałe kobiety, których opuściły dzieci. Środowiskowa opieka społeczna nie jest w stanie zapewnić im wystarczającej, całodobowej opieki. I to są niekiedy tragedie. Samotny, starszy pacjent bywa zagubiony.
- PRACUJ Z CUKRZYCĄ: Bezrobocie dotyka diabetyków
- Najsłynniejszy polski chory na cukrzycę, były prezydent, legenda "Solidarności" Lech Wałęsa i prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego prof. Leszek Czupryniak podpisali ważny dla diabetyków dokument - Kartę Praw i Obowiązków Pracodawcy i Pracownika z Cukrzycą.
Z okazji ostatnich listopadowych obchodów Światowego Dnia Walki z Cukrzycą przedstawiono w Warszawie stan realizacji programu pn. "Pracuj z cukrzycą". Okazuje się, że wśród osób dotkniętych tą chorobą bezrobocie jest niemal dwukrotnie większe niż wśród ludzi zdrowych. A przecież sam fakt zachorowania na cukrzycę nie oznacza, że nie mogą oni pracować albo mogą gorzej wypełniać swoje obowiązki zawodowe. Przyjęcie dokumentu powinno poprawić sytuację zawodową pracowników, wzmocnić ich poczucie bezpieczeństwa, przeciwdziałać zwalnianiu z pracy osób z cukrzycą.
- DIABETOLOGIA BEZ NOWOCZESNEJ TERAPII: Polska w ogonie Europy
- Chorzy dobijają się o wpisanie na listy leków refundowanych inkretyn, a resort zdrowia nadal gra na zwłokę. Dzieje się tak, mimo wspierających opinii diabetologów. Kiedy na kolejnej, styczniowolutowej liście leków refundowanych nie znalazły się leki inkretynowe, wiele osób z cukrzycą miało prawo do rozczarowania. Nadzieje znów okazały się płonne.
Przenoszenie kosztów na chorych
Prezes Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków wystosował w końcu grudnia kolejny list otwarty do ministra Bartosza Arłukowicza. "Mamy wrażenie, że celem Ministerstwa Zdrowia jest przeniesienie kosztów leczenia cukrzycy typu 2. na pacjenta. Chorym na cukrzycę typu 1., w połowie roku przyznano refundację bardzo długo wyczekiwanych długodziałających analogów insulin i była to wspaniała wiadomość, ale co z chorymi na cukrzycę typu 2., których jest zdecydowanie więcej? Kiedy nasze Państwo poczuje się w obowiązku zadbać o chorych na cukrzycę typu 2., czyli ten najbardziej powszechny typ choroby?" - pisał Andrzej Bauman.
Prezes twierdzi, że z danych NFZ wynika, iż od stycznia do sierpnia ub. roku na leczenie cukrzycy wydano z budżetu państwa o 343 mln zł mniej niż w roku 2011 (biorąc pod uwagę leki doustne, insuliny, paski). Szacuje, że w całym roku oszczędności te osiągną poziom 485 mln zł.
Insuliny podrożały
Krytyczne stanowisko wobec polityki lekowej resortu zdrowia zajmują też koła PSD. Na przykład Oddział Powiatowy PSD w Nowym Sączu. W jego imieniu 18 stycznia br. prezes Robert Smoleń skierował do ministra pismo, w którym pyta m.in.: "Jakim prawem odmawia się refundacji skutecznego leku dla większości chorych?". Chodzi o insuliny, które także często należy włączyć do terapii cukrzycy typu 2.
- JEMY PO TO, ŻEBY ŻYĆ: Dieta a nadciśnienie tętnicze
- Pisaliśmy już o wpływie soli, magnezu i potasu na nadciśnienie. Warto więc wspomnieć jeszcze o alkoholu, kawie, białku i tłuszczu.
Kawa naturalna czy zbożowa?
Bardzo wiele osób zadaje sobie pytanie: czy rzeczywiście kawa jest szkodliwa i nie należy jej pić? Osoby mające nadciśnienie tętnicze powinny unikać napojów z dużą zawartością kofeiny. Jej nadmiar znacznie przyśpiesza czynność serca, powoduje drżenie rąk, niepokój, ból głowy i bezsenność, trudności w koncentracji uwagi. Kofeiny powinny unikać osoby z zaburzeniami rytmu serca, z choroba wrzodowa żołądka, z dusznicą bolesną oraz nadciśnieniem tętniczym. Do napojów zawierających jej znaczne ilości należą: mocna herbata, mocna kawa, tak zwane "napoje energetyzujące“.
Nie oznacza to, że nie należy pić kawy w ogóle. Jeśli bardzo lubimy kawę, picie jej sprawia nam przyjemność lub poprawia nasze samopoczucie, możemy pozwolić sobie codziennie na filiżankę niezbyt mocnej kawy. Na rynku dostępna jest również kawa bezkofeinowa naturalna oraz rozpuszczalna. Należy pamiętać o tym, że duże znaczenie ma sposób parzenia kawy. Według najnowszych badań, kawa z ekspresu może wpływać na wzrost poziomu triglicerydów i cholesterolu. Aby nie dostarczać dodatkowych kalorii oraz utrzymać dobry poziom cholesterolu i cukru, lepiej zdecydować się na kawę z chudym mlekiem. Należy unikać kawy ze śmietanką, ze skondensowanym mlekiem oraz kawy Cappucino.
- CUKRZYCA A PRACA: Mity i stereotypy
- Czy osoba z cukrzycą może pracować? Odpowiedź jest jedna - nie tylko może, ale nawet powinna, aby mieć poczucie przydatności i satysfakcję z tego co robi oraz środki do życia i leczenia.
Pytanie z nagłówka brzmi już w dzisiejszej dobie, zdawałoby się - przy dokonanym postępie w metodach leczenia i zmianach w świadomości społecznej - anachronicznie, by nie powiedzieć niepoważnie. A jednak z tą wiedzą i świadomością u pracodawców, w rodzinach, środowiskach zamieszkania i u samych diabetyków bywa różnie. Niestety, często jest ona żenująco niska. Wciąż pokutuje wiele mitów i stereotypów. W przypadku pracodawców przy odmowie zatrudnienia w grę wchodzi też brak dobrej woli.
Tymczasem osoba z cukrzycą - co trzeba stale przypominać - może wykonywać niemal każdy zawód, może wybrać pracę (nie mówimy tu o obecnych kłopotach na rynku pracy), która odpowiada jego zainteresowaniom i kwalifikacjom. Musi jednak pamiętać, aby pracując nie zaszkodzić sobie, a także innym.
Czym spowodowane są ograniczenia
Inaczej do wyboru rodzaju zatrudnienia będzie podchodziła osoba młoda, która choruje na cukrzycę od dziecka, a inaczej ktoś, u kogo zdiagnozowano chorobę już w wieku dojrzałym, kiedy okazuje się, że wyuczony zawód nie będzie mógł być wykonywany ze względu na ograniczenia związane ze zdrowiem. Istnieją bowiem zawody, w których epizody tzw. hipoglikemii, czyli niedocukrzenia organizmu mogą narazić chorego lub osoby z jego otoczenia na poważne niebezpieczeństwo, ze względu na związane z tym stanem ryzyko utraty świadomości. Osoby, u których stwierdza się zaburzenia dotyczące odczuwania hipoglikemii tzw. "nieświadomość hipoglikemii" nie powinny wykonywać pracy wymagającej koncentracji, refleksu i jasności umysłu.
Ograniczenia w wykonywaniu pracy mogą być też spowodowane późnymi powikłaniami cukrzycy upośledzającymi zdolność do wykonywania danej pracy (np. ze względu na niedowidzenie lub utratę wzroku). Pacjenci z zaawansowanymi powikłaniami cukrzycy nie mogą wykonywać prac, w których uszkodzenia z powodu cukrzycy mogłoby wpływać na jakość pracy i jej wydajność.
Miejsce pracy
Uwzględniając ograniczenia dotyczące wykonywania niektórych zawodów (wymieniamy je oddzielnie), chory na cukrzycę powinien mieć możliwość wyboru pracy, którą lubi. Bardziej zalecane są zawody związane z pracą umysłową i raczej te lżejsze (biuro, handel, służba zdrowia) niż łączące się z dużym wysiłkiem fizycznym. Wybierając pracę należy zastanowić się, jak najlepiej pogodzić kontrolowanie cukrzycy z wymaganiami dnia pracy. Miejsce pracy powinno spełniać pewne wymagania. W pracy chory powinien mieć możliwość sprawdzania poziomu cukru we krwi, wykonania iniekcji insuliny czy zjedzenia przekąski w razie potrzeby. Ważne też, aby w pracy był ktoś, kto mógłby pomóc w razie epizodu ciężkiej hipoglikemii, która może, chociaż nie musi się przytrafić, każdemu choremu. Warto o tym porozmawiać z pracodawcą.
OD REDAKCJI
Aby Polska była krajem dla ludzi starych - str. 2
PYTANIA O CUKRZYCĘ
Złe i dobre poziomy - str. 3
Pacjent partnerem lekarza - str. 3
Listy prawie bez zmian - str. 3
Wystarczy raz na miesiąc? - str. 3
ROZMOWA Z AUTORYTETEM
Jedna trzecia z kłopotami - str. 4
DIABETOLOGIA BEZ NOWOCZESNEJ TERAPII
Polska w ogonie Europy - str. 5
MEDYCYNA METABOLICZNA
Samokontrola glikemii - str. 6
TO NIC STRASZNEGO
Kolonoskopia - str. 7
PORADNIK - NAJWAŻNIEJSZE BADANIA
Kontroluj swoje zdrowie - str. 8
Badanie ogólne moczu - str. 8
ZAGROŻENIE, KTÓRE POWSTAJE W NOGACH
Nie lekceważ zakrzepicy - str. 10
Socjologia cukrzycy - str. 10
OSZCZĘDNOŚĆ CZASU LEKARZA I PACJENTA
Cukrzyca pod kontrolą online - str. 11
Jaki wybrać glukometr? - str. 11
Zaprzyjaźnij się z Wellionem - str. 12
AKTUALNA LISTA LEKÓW REFUNDOWANYCH
Ceny pasków testowych do glukometrów od 1 marca 2013 r. - str. 13
JEMY PO TO, ŻEBY ŻYĆ...
Dieta a nadciśnienie tętnicze - str. 14
Srebrne skarpetki - str. 15
PRACUJ Z CUKRZYCĄ
Bezrobocie dotyka diabetyków - str. 16
Co mówią badania? - str. 16
CUKRZYCA A PRACA
Mity i stereotypy - str. 17
I TY POKONASZ CUKRZYCĘ
Życie z pasją - str. 18
Zwyciężyła mimo wszystko - str. 18
Tabletki na cukier? - str. 19
NIE MOŻNA TEGO LEKCEWAŻYĆ
Lekarstwo na agresję? - str. 20
Wystrzegaj się anemii - str. 20
PYTANIA DO SPECJALISTY - str. 20
Grypa może wywołać cukrzycę? - str. 21
DOMOWE ZABIEGI
Masaż grzbietowej strony ręki - str. 22
Ten bal będą pamiętać przez lata - str. 22
DOBROCZYNNE DZIAŁANIE MIODU
Antybiotyk prosto z ula - str. 23
Aroniowy rarytas - str. 23
BIBLIOTEKA DIABETYKA
Tabele witamin
uchnia dla diabetyków. Przystawki. Dania główne. Desery.
Smaczne potrawy dla diabetyków
Dieta z indeksem glikemicznym
Więcej na stronie www.magazynpen.com.pl.
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
