Studenckie Koło Naukowe Dietetyków
przy Zakładzie Żywienia Człowieka
Warszawskiego Uniwerstytetu Medycznego,
Sekcja Chorób Metabolicznych www.skndietetykow.wum.edu.pl
Hipoglikemia reaktywna. Coraz częściej wykrywana, jednak niektórzy tak niewiele o niej wiedzą. Czym jest spowodowana i jak sobie z nią radzić?
Hipoglikemia reaktywna - krótka charakterystyka i objawy
Poposiłkowa hipoglikemia reaktywna, bo tak brzmi jej pełna nazwa, jest stanem, w którym stężenie glukozy we krwi spada poniżej normy, to jest poniżej 55 mg/dl w ciągu 4 godzin po spożyciu posiłku. Towarzyszy temu występowanie charakterystycznych objawów ze strony centralnego układu nerwowego, do których należą m.in.:
osłabienie, zmęczenie,
splątanie, spowolnione myślenie,
mrowienie,
drgawki,
głód,
zawroty głowy,
omdlenia.
W przebiegu idiopatycznej (występującej bez wyraźnej przyczyny) hipoglikemii reaktywnej mogą również pojawiać się tzw. objawy autonomiczne, które obejmują:
tachykardię,
niepokój, nerwowość, drażliwość,
pocenie się,
drżenie ciała.
Objawy te pojawiają się w ciągu 2-5 godzin od spożycia posiłku, jednak nie towarzyszy im spadek stężenie glukozy we krwi.
Co może przyczyniać się do rozwoju hipoglikemii reaktywnej?
Poposiłkowa hipoglikemia reaktywna może być wynikiem zbyt gwałtownego wyrzutu insuliny do krwi po posiłku. W fizjologicznych warunkach insulina obniża poposiłkową glikemię do wartości optymalnych, natomiast, gdy jest wydzielana w nadmiarze może doprowadzić do nadmiernego spadku stężenia glukozy we krwi, czyli hipoglikemii. Nadmierna produkcja insuliny po posiłku najczęściej związana jest z istniejącą insulinoopornością (brakiem reakcji komórek mięśni i tkanki tłuszczowej na insulinę, która transportuje do nich glukozę).
Kto jest narażony na jej wystąpienie?
Hipoglikemia jest stanem charakterystycznym dla cukrzycy, jednakże w przypadku hipoglikemii reaktywnej taka zależność nie zawsze występuje. Mogą jej doświadczać osoby nie mające cukrzycy, aczkolwiek u niektórych hipoglikemia reaktywna może być pierwszym objawem rozwijającej się cukrzycy. Hipoglikemia reaktywna może również pojawiać się u osób:
z zaburzeniami opróżniania żołądka w następstwie neuropatii (uszkodzenia nerwów obwodowych),
po resekcji żołądka (jako tzw. dumping syndrome),
z niektórymi defektami genetycznymi tj. nadwrażliwość na leucynę, nietolerancja fruktozy.
Ten typ hipoglikemii najczęściej dotyka osób młodych i szczupłych. Często również obserwowana jest u ludzi, którzy drastycznie schudli oraz u kobiet z lekką nadwagą. Do jej rozwoju w dużym stopniu przyczyniają się nieracjonalne nawyki żywieniowe (zbyt długie przerwy między posiłkami, głodzenie się, unikanie śniadań), spożywanie alkoholu oraz stosowanie diety bogatej w węglowodany, a ubogiej w tłuszcze.
Nawracające hipoglikemie są szczególnie niebezpieczne, bowiem z czasem mogą doprowadzić do pojawiania się deficytów poznawczych, a w najgorszym razie ostra hipoglikemia może zakończyć się śpiączką hipoglikemiczną. W przypadku rozpoznania hipoglikemii reaktywnej bardzo ważne jest więc umiejętne postępowanie.
Jak sobie z nią radzić?
Główną metodą terapii hipoglikemii reaktywnej jest odpowiednia dieta. Postępowanie żywieniowe jest podobne jak przy ”zwykłej” hipoglikemii towarzyszącej cukrzycy i składa się z kilku prostych zasad.
Przede wszystkim należy zacząć regularnie i bez pośpiechu spożywać posiłki. W ciągu dnia posiłków powinno być 4-5, a maksymalne odstępy czasowe między nimi powinny wynosić 3-4 godziny. Pozwoli to zapobiegać nagłemu spadkowi stężenia glukozy we krwi. Bezwzględnie należy również zacząć spożywać pierwsze śniadanie, bowiem z rana organizm jest najbardziej narażony na niedocukrzenie. Ponadto warto pamiętać, że hipoglikemii sprzyja spożywanie alkoholu, w szczególności na czczo, zatem osoby z rozpoznaną hipoglikemią reaktywną powinny unikać spożywania alkoholu a jeśli już to tylko z posiłkiem.
Aby zapobiec nagłemu spadkowi stężenia glukozy we krwi należy również unikać spożywania produktów spożywczych bogatych w węglowodany łatwo przyswajalne, czyli mono- i disacharydy (glukoza, sacharoza). Należą do nich między innymi: cukier, miód, słodycze, ciasta i ciasteczka, pieczywo cukiernicze, gazowane napoje typu cola, soki owocowe (nawet niedosładzane), produkty spożywcze z białej mąki (pieczywo, makaron) oraz produkty słodzone syropem glukozowo-fruktozowym (ewentualnie kukurydzianym) (np. płatki śniadaniowe typu Nesquik, batoniki muesli).
Alternatywą dla nich mogą być produkty o niskim indeksie glikemicznym (IG), to znaczy takie, które powodują łagodne zwyżki oraz równie łagodny spadek stężenia glukozy we krwi, zapobiegając jej gwałtownym wahaniom w krótkim czasie. Niski indeks glikemiczny jest charakterystyczny dla większości surowych warzyw (wyjątki: dynia, rzepa, ziemniaki poddane obróbce cieplnej), nasion roślin strączkowych, pieczywa oraz przetworów zbożowych z pełnego ziarna i razowych, mleka i nie dosładzanych przetworów mlecznych oraz niektórych owoców np. grejpfrutów, pomarańczy, brzoskwini czy jabłek. Dobrym pomysłem jest również spożywanie w jednym posiłku produktów o niskim indeksie glikemicznym i owoców, które charakteryzują się wyższym IG. Spowolni to znacznie wchłanianie węglowodanów do krwi, a jednocześnie pozwoli na spożywanie owoców, które są bogate w cenne witaminy i składniki mineralne, bez ryzyka wystąpienia hipoglikemii. W tym przypadku ważny jest jednak umiar (maksymalnie 2-3 owoce dziennie, bez względu na indeks).
Indeks glikemiczny posiłku (i tym samym wyrzut insuliny do krwi) może również obniżyć poprzez dodanie do posiłku błonnika pokarmowego w postaci np. otrębów owsianych, żytnich czy też gotowych preparatów błonnika np. na bazie pektyn jabłek. Jest to dobre rozwiązanie, gdy z jakichś powodów nie jest się w stanie spożywać odpowiedniej porcji surowych bądź krótko gotowanych warzyw (3-4 porcje) i gotowanych nasion roślin strączkowych (co najmniej 1 porcja tygodniowo). Trzeba jednak pamiętać wtedy o dobrym nawodnieniu organizmu (2-3 litry/dobę płynów).
Gwałtownym wahaniom stężenia glukozy we krwi, często doprowadzającym do hipoglikemii, można również próbować zapobiegać poprzez spożywanie produktów o wysokiej zawartości węglowodanów (np. pieczywo, kasze, makarony, warzywa, owoce) z produktami stricte białkowymi (np. mięso, wędliny, ser twarogowy), które praktycznie nie mają wpływu na jej wzrost we krwi i przez to ograniczają wyrzut insuliny.
U większości pacjentów z hipoglikemią reaktywną przestrzeganie zaleceń żywieniowych zabezpiecza przed jej napadami. Czasami może być jednak wymagana dodatkowa interwencja lekarska w postaci zastosowania odpowiednich leków.
Jeśli jeszcze tego nie zrobiliście, koniecznie polubcie nasz profil na FB!
Wszelkie materiały (w szczególności materiały i opracowania własne) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
Najnowsze komentarze
[15 z 25]
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
~Magda IP: 31.178.254.xxx
(2024-10-19 13:26:13)
Jestem osobą która boryka się z hipoglikemia reaktywna od wielu lat choć wiem o niej dopiero od dwóch lat. W świecie dominuje narracja, że trzeba mało solić i pić dużo wody... niestety to jest odwrotność, tego co powinni robić ludzie borykający się z tym problemem. Problemem ten wynika z braku minerałów w organizmi, a picie dużej ilości wody tylko pogłębia ten problem. Wodę można pić i powinno się pić, ale w pierwszej kolejności trzeba zadbać o te minerały. Mam dowód w postaci odczytu z CGM- czujnika glukozy we krwii. Po kilku dniach dosalania wody sola o duzej zawartosci minerałów( mam taka o zawartisci 50% mineralow , ale moze byc zwykła kamienne nieiczyszczona) PROBLEM PO PROSTU ZNIKA. Mało tego w moim przypadku zniknął również problem niskiego ciśnienia. Nie zaszkodzi spróbować ...NIE MA ZA CO ;)
~Paulina IP: 83.29.224.xxx
(2019-07-23 10:42:35)
Mam dokładnie te objawy, które są opisane w artykule - zawsze ok 4h po posiłku.U mnie zaczęły sie pojawiać po tym jak sporo schudłam (teraz utrzymuję praktycznie stałą agę ale nadal to niedowaga). Zgłaszałam problem lekarzowi rodzinnemu i endokrynologowi ale nie potrafili pomóc - kazali częściej jeść i ewentualnie zrobić krzywą cukrową. Cukier na czczo prawidłowy ale przy górnej granicy. Dwa razy prawie zemdlałam - zawsze pomaga zjedzenie czegos slodkiego ale staram się, aby był to jakiś owoc niż batonik. Najgorsze spadki cukru mam, gdy poprzedniego dnia wieczorem wypiję piwo... Potwierdzam, że faktycznie pomaga jedzenie produktów z wysoką zawartością błonnika i niskim indeksem glikemicznym - idealna jest owsianka.
~Mateusz k IP: 5.173.99.xxx
(2019-07-18 19:53:56)
Mamciagle coraz większe objawy hipoglikemii niedocukrzenia. Problemw w tym ze cukier we krwijest na tyle wysoko ze jest "dobrze". Bardzo mocna hipoglikemia zaczyna się u mnie poniżej 100 glukozy we krwi.
Może on niejest wykorzystywany albo widziany? Ciągle kombinuje jedzeniem i jem gdy się pogarsza ale coraz słabiej działa. Trochę pomaga herbata z miodem pita z chlebem z serem zoltym. Jest mi ciągle bardzo słabo na skrajutracenia przytomności. Trwa to 5 lat. Zaczęło sie od głodzie po posiłku a później sennosci. Nie ćwiczę, nie biorę żadnych suplementow.
Podejrzewam ze problem moze byc z glukagonem hormonem trzustki. Bo insulinę chyba mam . Na czczo insulina we krwijest dobra. Cukierby siegromadzil chyba gdyby byloza mało.
Glukoza we krwijest w miarę dobra średnio 90-140, czasem są takie wynikijak 80 (bardzo słabo wtedy sieczuje) , 150, 170 (gdy wiecejcukru tym lepiej się czuje) - po jedzeniu bananow z miodem i piciu herbaty z miodem wyzsze.
~Henryka Moczydłowska IP: 5.172.236.xxx
(2017-11-20 15:03:23)
Tak mam spadek cukru i to dość duży,nie lubię słodkiego,może temu mam ma nie dobór cukru.dlaczego nie mogę mieć pasków na mierzenie cukru na fundusz tylko muszę płacić 100%,to jest choroba tylko ze niski poziom cukru, .Nie wiem gdzie leży winna,jest też chora płacę składki a nie mam nic na fundusz,przykre ze tylko cukrzycy mogą zakupić na fundusz a my niestety tylko za całe 100%,może ktoś się za interesuję nami chorym którzy maja cukier bardzo niski.To tez jest choroba i można tak samo nie do czekać następnego dnia jak cukrzyki. Pozdrawiam i życzę zdrowia.
~HipoHipo IP: 188.124.177.xxx
(2017-06-10 17:23:34)
Taaa, piszą, że jabłka są ok, a one mają bardzo wysoki indeks insulinowy, więc nie są dla nas (osób z hipoglikemią), podobnie jak mleko, też ma bardzo wysoki indeks insulinowy, chociaż niski IG... :(
~Czekoladojad IP: 193.33.125.xxx
(2017-01-30 17:31:43)
Dzięki za artykuł! Zauważyłam, że strasznie chce mi się spać po posiłkach bez cukru, a ten zwykle mam za niski. Chyba pora przestać jeść słodycze (proszę, powiedzcie, że jest jakiś inny sposób :D)
~bentley IP: 5.184.219.xxx
(2016-09-30 21:12:01)
Jakich leków????czy ktoś coś brał na to??ze mnie póki co robią wariata,że to tylko głowa.Jestem po resekcji pionowej żołądka.
~ziutuyla IP: 89.71.49.xxx
(2016-07-30 00:16:09)
jestem po gastricbypass od roku, od operacji mam spadki cukru i do 28, miałam badania na cukrzycę, próbę głodową 48 godzin w szpitalu i cukier co 2 godz. badany 31,43,55 rano 90, teraz rano do południa czuje sie dobrze po południu, wieczorem cukier leci, są dni, że jest ok, ale są też dni że i 2x w dzień mi spada, mam tylko glukozę wypić, i w razie bardzo niskiego zastrzyk do mięśniowy...mam żołądek o poj. 100 ml,dodatkowo mam też po operacji zespół krótkiego jelita, jeść mam po troszku co godzinę np 4 łyżki zupy gęstej warzywnej z ryżem... jakoś daję radę, odstawiłam od mca maślankę, mleko, kefir, twarogi i piję tylko białko serwatkowe z wodą bo musze białko dostaczyć, mięsa nie jem bo nie smakuje i sie cofa, rybę na parze zjem z pół szklanki , fasola, i inne warzywa to zjem ale ilość to 3-4 fasolki i jest full, ale cukier trochę rzadziej teraz spada po odstawieniu ...wody i kompoty bez cukru wypijam z 2,5 litra , picie jakoś mi wchodzi
~kasiek IP: 37.47.2.xxx
(2016-07-13 23:19:57)
Artykuł całkiem niezły. Popieram komentarz, że was chyba pogięło z tymi krówkami!!!! Dokładnie, po zjedzeniu czegokolwiek słodkiego wyrzut insuliny jest taki, że cukier nie rośnie, tylko spada jeszcze bardziej. Zanim dostałam diagnozę, byłam w stanie rozpoznać u siebie spadek cukru i tak jak cukrzycy ratowałam się czymś słodkim. Efekt był taki, że parę razy traciłam przytomność. Trafiłam w końcu do świetnego lekarza (po kilku kompletnie nieudanych i po kilkunastu innych specjalizacji), miałam dwie serie badań, raz przy moich normalnych posiłkach (które swoją drogą miały średni i niski indeks) i przy minimalnym indeksie, i cukier mimo to spadał mi z 97 do 56 po godzinie i do 32 po dwóch. To nieprawda, że w Polsce nie ma lekarzy zajmujących się tą chorobą, bardzo polecam dr. Arkadiusz Głowania, ja do niego chodzę do luxmedu. Przed diagnozą w ciągu miesiąca utylam 20 kg, w sumie 39 kg. Teraz stosuje się do jego zaleceń (biorę też leki) i od lutego waga ze 108 zeszła mi do 85, nie mam spadków cukru, zaczynam normalnie funkcjonować, pot się ze mnie nie leje strumieniami itd... Obawiam się tylko, czy w międzyczasie nie poszły mi jakieś nieodwracalne zmiany w mózgu, choruję od prawie dwóch lat i półtora roku permanentnych niedocukrzeń mogło zrobić swoje. W każdym razie z koncentracją i pamięcią od jakiegoś roku mam koszmarne problemy.
~ja i moja hipoglikemia IP: 83.24.206.xxx
(2016-04-29 17:59:36)
Dobry artykuł. Cukierki lub sok polecam tylko w sytułacji krytycznej, gdy wystepują drgawki i problemy sercem, ale zaraz potym soku zjeść posiłek, który zawiera, węglowodany złożne, tłuszcz i białko. Aby do takiego stanu niedochodziło trzeba pilnować diety, nisporzywać niczego co zawiera cukier lub syrop glukozowo fruktozowy, jeść tylko białka, węglowadany złożone, tłuszcze, regularnie sorzywać posiłki. Zrezygnowanie z margaryny i zastompieniem go masłem. Glukometr, jest bardzo pomocny, wiec polecam zaup (nfz nie pokrywa kosztów glukometrów i pasków dla osub z hipoglikemią rektywną/poposiłkową). Jeśli ktoś mino przestrzegania diety, nie polepszył swego staniu zdrowia to powino pomuc rezygnacja z owoców lub mleka. Najlepiej obserwować swój organizm i podejść indiwidualnie do siebie. Szukać, putać, poszerzać wiedze. Badani na potwierdzenie hipoglikemi rektywnej to krzywa cukrowa (0,1,2,3) i krzywa insulinowa (0,1,2,3).
~Kazka IP: 89.71.91.xxx
(2016-04-04 00:46:44)
Super artykuł, tylko może ktoś mi podpowie co ma robić, co mogę jeszcze zrobić poza jedzeniem co 2,5-3h właściwych produktów z niskim IG (zalecana dieta cukrzycowa przez diabetologa) i regularnymi ćwiczeniami? Mimo tego mam co jakiś czas stany senności, której nie jestem w stanie przezwyciężyć w żaden sposob, co jest niebezpieczne ponieważ dużo jeżdz samochodem - ostatnio po zjedzeniu indyka z kaszą miałam "mikrosen" prowadząc samochód...
~Student med. IP: 94.254.240.xxx
(2016-02-12 15:29:29)
Chyba was ludzie pogieło! Przy hipoglikemi reaktywnej jezeli masz spadek cukru nie wolno jesc slodkiego bo to spowoduje jeszcze wiekszy wyrzut insuliny w konsekwencji spadek glukozy. To nie jest cukrzyca gdzie w ten sposob sie ratuje przy hipoglikemi. Jezeli masz hipoglikemie reaktywna musisz jesc regularnie to jest klucz do sukcesu. Dieta bez cukrow prostych + 6 posilkow dziennie co 3 godz. Jezeli czlowiek sie do tego stosuje nie ma opcji zeby wystepowaly spadki cukru. Jezeli popimo tego nadal tak jest to znaczy ze to nie jest hipoglikemia tylko insulinoopornosc i stan przedcukrzycowy.
~edyta IP: 141.0.12.xxx
(2016-02-01 09:59:52)
Miałam hipoglikemii od lat. Przy spadkach ratowalam się jedzeniem w efekcie wazę ponad 100 kg. Od kilku dni biorę lek, dzięki któremu nie mam takich wahań i mniej jem, nawet 1 kg schudlam. Właściwie zdiagnozowalam się sama i poprosilam lekarkę o zwrocenie uwagi na moje objawy, a ta dala mi skierowanie do szpitala. Kiedyś inny lekarz uznał ze cukier w krzywej cukrowej niższy po podaniu glukozy od tego na czczo to dobrze, a to był znak tej choroby. Niektórzy co tu pisali komentarze nie rozumieją istoty tej choroby. Najważniejsze są tu niskie cukru po posiłku! A nie wysokie. Wysoka jest insulina.
~Iwona IP: 91.224.217.xxx
(2015-11-08 17:16:18)
Ja choruję na hipoglikemię i nie polecam miodu ani krówek w ogóle wszystkie cukry trzeba odrzucić .Tą chorobę można zdiagnozować tylko w warunkach szpitalnych robiąc odpowiednie badania a tak na marginesie to w Polsce nie ma lekarzy zajmujących się hipoglikemią.
~LEGAL IP: 89.69.157.xxx
(2015-11-07 11:32:11)
krzywa cukrowa rano 130mg/ po podaniu 75 mg. glukozy po 2godz. 58mg. po 2,5godz. 49mg KTO mi udzieli informacji
mojacukrzyca.org - Dietetyk radzi: Czym jest hipoglikemia reaktywna oraz jak sobie z nią radzić? Jeżeli na tej stronie widzisz błąd lub masz uwagi, napisz do nas.
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
