Aleksandra Kowalska
Studenckie Koło Naukowe Dietetyków
przy Zakładzie Żywienia Człowieka
Warszawskiego Uniwerstytetu Medycznego,
Sekcja Chorób Metabolicznych
www.skndietetykow.wum.edu.pl
U ok. 5% kobiet w trakcie ciąży pojawia się cukrzyca. Nie będzie to wielki powód do zmartwień jeśli będziemy kontrolować swoją dietę oraz regularnie odwiedzać naszego lekarza. Jeżeli cukrzyca będzie odpowiednio kontrolowana ustąpi wraz z zakończeniem ciąży.
Cukrzyca najczęściej ujawnia się w 2 lub 3 trymestrze, lecz ważne jest, aby już przy pierwszej wizycie u ginekologa, który potwierdza ciążę, poprosić o zbadanie poziomu glukozy we krwi i kontrolować go przy każdej wizycie.
Najbardziej narażone na wystąpienie cukrzycy są kobiety, które:
- są otyłe,
- mają ponad 40 lat,
- mają w rodzinie osobę z cukrzycą,
- wcześniej poroniły,
- urodziły wcześniej dziecko z dużą masą urodzeniową,
- zdiagnozowano z cukrzycą podczas poprzedniej ciąży.
Kiedy już zdiagnozowano cukrzycę stosowanie leków nie zawsze jest niezbędne.
Ważne jest, aby zwrócić uwagę na swoją dietę:
- jeść od 5-6 małych posiłków o niewielkich porcjach o stałych porach,
- ostatni posiłek należy spożywać ok. godziny 22.00 (tzw. posiłek nocny), aby zapobiec wahaniom poziomu glukozy w nocy,
- ograniczyć węglowodany proste znajdujące się m.in. w słodyczach i napojach,
- ważne jest, aby w diecie nie pomijać produktów zbożowych, takich jak brązowy ryż, kasze gruboziarniste czy razowe pieczywo (dobrze jest zwrócić uwagę na skład, często jest ono sztucznie barwione np. słodem czy karmelem),
- wybierać owoce mniej słodkie (unikać winogron, arbuzów, gruszek),
- głównym źródłem białka powinny stać się chude mięsa, drób bez skóry, jogurty, kefiry i pozostałe produkty mleczne (bez dodatku owoców),
- powinno się ograniczyć lub zupełnie zrezygnować z dań typu fast food oraz słonych i słodkich przekąsek,
- do każdego posiłku należy dodawać warzywo w postaci surowej, gotowanej lub duszonej,
- należy pić wodę lub niesłodzoną herbatę, a unikać soków owocowych czy napojów gazowanych.
Bardzo ważne jest, aby stosować się do zaleceń dietetycznych i lekarskich. Nieleczona cukrzyca może doprowadzić do powikłań ciąży oraz przedwczesnego porodu, konieczne może także stać się wykonanie cesarskiego cięcia. Istnieje także prawdopodobieństwo wystąpienia wad wrodzonych u płodu czy urodzenie dziecka z dużą masą urodzeniową (tzw. makrosomia płodu).
W trakcie ciąży ważne jest, aby pozostawać pod stałą kontrolą lekarza diabetologa. Dobrze jest także spotkać się z dietetykiem, który wyjaśni dokładnie podstawy diety przy cukrzycy.
Przykładowe jadłospisy dla kobiety ze zdiagnozowaną cukrzycą ciążową
Wersja 1500 kcal:
Śniadanie: kanapka z chleba razowego z margaryną, polędwicą sopocką i ogórkiem, kakao
II śniadanie: kanapka z chleba żytniego z margaryną, twarogiem chudym i rzodkiewką, pomidor
Obiad: zupa kalafiorowa, pierś indyka bez skóry duszona z cukinią i papryką, ryż brązowy, mandarynka
Podwieczorek: wafel ryżowy i kefir (2% tł.)
Kolacja: sałatka z brokuła z makaronu, papryki, groszku i kurczaka
Posiłek nocny: musli z mlekiem (2% tł.)
Wersja 1800 kcal:
Śniadanie: płatki owsiane na mleku (2% tł.), bułka grahamka z margaryną, połową jajka, sałatą i szczypiorkiem
II śniadanie: pumpernikiel z margaryną, polędwicą z indyka, cykorią i papryką
Obiad: zupa jarzynowa z fasolką szparagową, polędwica wołowa z rusztu, ryż brązowy, surówka z kapusty pekińskiej z jogurtem, jabłko
Podwieczorek: maślanka, pumpernikiel, mandarynka
Kolacja: sałatka z tuńczykiem, groszkiem, ogórkiem i papryką, chleb żytni
Posiłek nocny: bułka owsiana z pieczonym schabem i pomidorem