)
Funkcjonowanie dziecka w grupie rówieśniczej ma swoją specyfikę, zmienia się wraz z wiekiem ucznia, tak jak rola nauczyciela i sposoby wsparcia dziecka z cukrzycą.Szkoła podstawowa:
- W młodszym wieku szkolnym dziecko nastawione jest na zdobycie umiejętności i wiedzy. Ważną osobą dla dziecka jest nie tylko rówieśnik, ale i nauczyciel-przewodnik po świecie.
- Dla dziecka z cukrzycą szczególnie ważne jest poczucie przynależności do grupy rówieśniczej. Przypisując sobie kategorię dziecka z cukrzycą, porównuje się ze zdrowymi dziećmi w swojej klasie i szkole. Często nie chce informować rówieśników o chorobie w obawie przed drwinami i wyśmiewaniem.
Nauczyciel powinien obserwować stosunki panujące w klasie i rozmawiać o nich z uczniami na lekcjach wychowawczych lub na bieżąco wyjaśniać nieporozumienia. Należy pamiętać o tym, że w wieku szkolnym zachowanie dziecka nie zawsze odzwierciedla jego motywy.
- Nauczyciel może zaproponować rodzicom i dziecku przygotowanie lekcji informującej uczniów, czym jest cukrzyca. Wychowawca wraz z diabetykiem opowiada o chorobie i pokazuje urządzenia związane z cukrzycą, obalając mity dotyczące cukrzycy młodzieńczej.
- Ważne jest traktowanie dziecka jak reszty wychowanków. Uczeń z cukrzycą nie jest gorszy ani uprzywilejowany. Posiada jednak pewne prawa związane ze swoją chorobą (możliwość zjedzenia przekąski na lekcji, w razie potrzeby wyjścia do toalety w czasie lekcji).
- Nauczyciel powinien starać się nie wzbudzać w dziecku poczucia ciągłego nadzorowania. Nie pytać na forum klasy jak się czuje, jeśli nie widzi niebezpiecznych objawów spadku cukru lub hiperglikemii. Chodzi o okazanie troski od czasu do czasu. Zapytanie o samopoczucie w czasie lekcji lub na przerwie przypomina dziecku z cukrzycą, że nauczyciel czuwa i pamięta o jego dolegliwości.
- Zachęcając dzieci z cukrzycą do uczestnictwa we wszystkich formach zajęć i aktywności szkolnej, nauczyciel podnosi samoocenę dziecka i integruje je z grupą rówieśniczą.
- Nauczyciel oceniając dziecko powinien opierać taką ocenę na konkretnym braku umiejętności dziecka, natomiast ocena nie powinna w żaden sposób odnosić się do cukrzycy.
- Wspólne wyjazdy klasowe zwiększają poczucie samodzielności dziecka z cukrzycą, budują poczucie własnej wartości i więź z rówieśnikami, a nauczycielowi pozwalają na obserwację interakcji zachodzących w klasie i - w razie potrzeby - interwencję.
- Szczególną rolę przejmują nauczyciele wychowania fizycznego, którzy powinni zwracać baczną uwagę na zachowanie dziecka z cukrzycą na zajęciach sportowych i uwzględniać wypowiedzi dziecka dotyczące jego samopoczucia.
Gimnazjum, okres dojrzewania:
- Młody człowiek w gimnazjum poszukuje przede wszystkim akceptacji rówieśników, przynależności do grupy, która stymuluje rozwój umiejętności społecznych młodego człowieka.
- Uczeń z cukrzycą może być odrzucany lub izolowany, ze względu na swoją odmienność. Może obawiać się opowiadać o swojej chorobie. Ważne, aby nauczyciel zwracał uwagę na funkcjonowanie klasy, relacje między uczniami, przejawy dyskryminacji wobec nastolatków z cukrzycą i łagodnie interweniował.
- Jeśli młody człowiek nie chce informować o cukrzycy całej klasy, należy tę decyzję uszanować, zapytać o jego obawy i o to, czy są w klasie uczniowie, którzy wiedzą, jak pomóc mu w przypadku niedocukrzenia.
- Na lekcjach wychowawczych podejmować tematy tolerancji i zaufania. Jest to ważne, gdyż część uczniów może powstrzymywać się od wykonywania zastrzyków insuliny, aby dopasować się do społeczności klasy.
- Nauczyciel powinien uważnie obserwować zmiany w zachowaniu ucznia, bez nadmiernej ingerencji. Jeśli zauważy wyraźne objawy spadku poziomu cukru, powinien zapytać ucznia o jego samopoczucie.
- Wycieczki szkolne mogą być dobrym miejscem integracji klasy z chorym rówieśnikiem, poprzez gry i ćwiczenia psychologiczne.
- Podobnie jak w przypadku uczniów ze szkoły podstawowej, można zaproponować choremu dziecku przygotowanie pogadanki o cukrzycy i umieścić informacje o chorobie w pokoju nauczycielskim.
Szkoła średnia, okres dorastania:
- Młody człowiek w coraz większym stopniu pokazuje i potwierdza swoją niezależność.
- Ważne jest, aby nauczyciel aktywnie słuchał nastolatka z cukrzycą i pokazywał, że to diabetyk jest ekspertem w swoje chorobie, ale może nadal liczyć na pomoc i przede wszystkim życzliwą obecność nauczyciela.
- Podobnie jak w gimnazjum nauczyciel nie powinien zapominać o rozmowach na lekcjach wychowawczych na tematy tolerancji i nacisków grupy rówieśniczej, związanych z destrukcyjnymi dla młodego człowieka i jego zdrowia zachowaniami (np. używki).
- Jeśli uczeń uważa, że nie ma potrzeby informowania o chorobie nauczycieli i rówieśników, wychowawca powinien wysłuchać jego opinii i spróbować wytłumaczyć mu, że na terenie szkoły nauczyciele odpowiadają za bezpieczeństwo ucznia i taka informacja jest wskazana.
- Nastolatek z cukrzycą może poczuć się dowartościowany, jeśli jako ekspert od własnej cukrzycy zostanie poproszony o wyjaśnienie nauczycielom na czym polega choroba.
- Szczególnie ważne dla młodego człowieka z cukrzycą w okresie dorastania jest takie samo traktowanie jego jak innych uczniów. Często uczniowie z cukrzycą nie chcą korzystać z dodatkowych przywilejów, aby nie być posądzonym o zdobycie uznania dzięki cukrzycy. Nauczyciel nie powinien też używać sformułowań typu: "mimo że uczeń jest chory na cukrzycę, to dobrze sobie poradził".
- Tak jak i w każdym innym wieku dziecka z cukrzycą, wszelka krytyka nastolatka powinna opierać się na braku jego konkretnych umiejętności i nie powinna w żaden sposób odnosić się do cukrzycy.
- Wyzwaniem dla nauczyciela są wyjazdy klasowe, na których nie powinno zabraknąć młodzieży z cukrzycą.
Tekst zamieszczono za zgodą Redakcji Magazynu "PEN".
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
