Zalecenia dotyczące aktywności zawodowej chorych na cukrzycę

Diabetyk, jak każdy, pracować musi i powinien. Wybór zawodu niejednokrotnie to ciężka i poważna decyzja. Czy osoba z cukrzycą może wykonywać dowolny zawód? Zapoznaj się z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego dotyczącymi aktywności zawodowej chorych na cukrzycę. Przeczytaj, przy których zawodach należy zwrócić szczególną uwagę. Zobacz Kartę Praw i Obowiązków Pracodawcy i Pracownika.

1. Sam fakt chorowania na cukrzycę nie może stanowić przyczyny dyskryminacji lub nierównego traktowania. Ograniczenia zawodowe powinny być nakładane po starannym przeanalizowaniu indywidualnej sytuacji i stanu zdrowia.

2. W ocenie stanu zdrowia dla potrzeb zawodowych kluczową dla decyzji lekarza powinna być postawa samego pacjenta. Każda osoba chorująca na cukrzycę, niezależnie od typu i sposobu terapii, musi aktywnie współuczestniczyć w leczeniu swojej choroby.

3. O predyspozycjach zdrowotnych do wykonywania czynności zawodowych lub kierowania pojazdami orzeka lekarz uprawniony do przeprowadzania badań profilaktycznych bądź badań kierowców. W związku z incydentalną formą kontaktu z pacjentem (niejednokrotnie w ramach jednorazowej wizyty) w celu wydania decyzji na podstawie indywidualnej oceny stanu zdrowia wskazane jest, aby chory na cukrzycę przedstawił opinię lekarza prowadzącego.

Ograniczenia

Uzasadnienie ograniczeń zawodowych dla chorych na cukrzycę jest dwojakie i wynika ono z:

• możliwości wystąpienia epizodu hipoglikemii i związanych z nim zaburzeń świadomości;
  
• możliwości rozwoju i późnych powikłań cukrzycy upośledzających zdolność do wykonywania danej pracy.

Pacjenci z obecnością zaawansowanych powikłań przewlekłych cukrzycy nie mogą wykonywać czynności, w których uszkodzenie danego narządu, należące do obrazu powikłań cukrzycy, mogłoby mieć wpływ na bezpieczeństwo pracy. Nie powinno to jednak przeszkadzać w podejmowaniu pracy o innym charakterze - takiej, dla której dane powikłanie nie będzie miało znaczenia. Jednocześnie charakter pracy, a także jej uciążliwość nie powinny utrudniać osiągnięcia wyrównania metabolicznego cukrzycy, a co się z tym wiąże - ochrony pacjenta przed rozwojem i akceleracją przewlekłych powikłań choroby.

Zawody wymagające szczególnej uwagi

Do zawodów w odniesieniu, do których trzeba szczególnie wziąć pod uwagę fakt chorowania przez pracownika na cukrzycę, należą te związane z bezpieczeństwem publicznym, a więc:

• polegające na zawodowym kierowaniu pojazdami (przewozy pasażerskie, ciężarowe, kierowanie pociągami naziemnymi i kolei podziemnej, taksówkarze);
  
• służby mundurowe i ratownicze: siły zbrojne (wojska lądowe, marynarka, lotnictwo), policja, straż pożarna, straż gminna, ratownictwo, żegluga morska,
  
• służba więzienna, licencjonowani pracownicy ochrony;
  
• przedstawiciele lotnictwa cywilnego: piloci i inżynierowie lotnictwa, personel pokładowy, kontrolerzy ruchu lotniczego;
  
• zawody szczególnie niebezpieczne (praca na wysokościach, przy maszynach w ruchu, praca przy piecach, w wysokiej temperaturze, spalarniach, hutach, w górnictwie, w miejscach o dużym natężeniu ruchu i innych związanych z wysokim ryzykiem wypadku).

Zawody niezalecane dla diabetyków

W tej kategorii znalazły się zawody, w których czynności i stanowiska pracy oraz występujące na nich czynniki szkodliwe i uciążliwości, które mogą niekorzystnie wpływać na przebieg cukrzycy. Mowa tutaj o niezalecanych zawodach czy stanowiskach pracy niż o bezwzględnych przeciwwskazaniach.

Dlatego też dodatkowej uwagi oraz indywidualnej oceny predyspozycji zdrowotnych u osoby chorującej na cukrzycę wymaga decyzja o możliwości podjęcia lub kontynuacji pracy na stanowiskach:

• wymagających zwiększonego wysiłku fizycznego, zwłaszcza o statycznym charakterze (np. górnik, hutnik);
  
• ze zmianowym i nocnym czasem pracy;
  
• z narażeniem na działanie dwusiarczku węgla oraz pestycydów - związki kwasu 2-chlorofenoksyoctowego (np. dichlorprop, mekoprop).

Praca zmianowa dla osoby chorej na cukrzycę

W Zaleceniach klinicznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego znajduje się rozdział dotyczący pracy zmianowej. O szczegółach pracy zmianowej piszemy w oddzielnym artykule. Kliknij, aby przejść do informacji na temat pracy zmianowej.

Przy wyborze zawodu należy wziąć pod uwagę nie tylko aktualny stan zdrowia, ale przede wszystkim historię cukrzycy, która w różnym okresie jej trwania ze względu na ograniczenia zdrowotne może uniemożliwić nie tylko praktyczną naukę zawodu, ale przede wszystkim w dłuższej perspektywie wykonywanie pracy.

Prawa i obowiązki pracownika z cukrzycą

1. Każdy chorujący na cukrzycę powinien być świadomy, że efektywna kontrola cukrzycy odbywa się zarówno w domu, jak i w pracy.
   
   
2. Pracownik z cukrzycą obowiązany jest przestrzegać w pracy tych samych zasad, jakie stosuje w celu kontrolowania choroby w domu, tj.: okresowego pomiaru glikemii, przyjmowania leków zgodnie z zaleceniem lekarza, przestrzegania godzin posiłków i stosowania diety.
   
   
3. Pracownik z cukrzycą powinien poinformować pracodawcę o chorobie i w miarę możliwości samodzielnie dostosować tryb i godziny pracy tak, aby kontrola choroby była możliwa.
   
   
4. Chorujący na cukrzycę powinien być świadomy istnienia przeciwwskazań do wykonywania pewnych zawodów (m.in. pilot, kierowca transportu publicznego, praca na wysokościach, praca wymagająca wyjątkowo intensywnego wysiłku fizycznego) i jeśli zajmuje którekolwiek z tych stanowisk, zawiadomić o tym swojego pracodawcę.
   
   
5. Pracownik z cukrzycą powinien poinformować o swojej chorobie najbliższych współpracowników tak, aby w przypadku incydentu hiper- lub hipoglikemii koledzy mogli udzielić mu pomocy we właściwy sposób oraz zadbać o utrzymanie ciągłości wykonywanej pracy.

Prawa i obowiązki pracodawcy

1. Każdy pracodawca powinien być świadomy, że cukrzyca nie dyskwalifikuje osób z tą chorobą z podejmowania pracy w ramach aktywności zawodowej, a wszelka dyskryminacja pracownika z powodu wystąpienia lub występowania u niego cukrzycy jest niedopuszczalna. Kluczem do zrozumienia sytuacji chorego na cukrzycę jest posiadanie przez pracodawcę podstawowej wiedzy o tej chorobie.
   
   
2. Pracodawca, by móc wywiązywać się z ciążących na nim zobowiązań, w tym obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, ma prawo i powinien wiedzieć, kto z jego pracowników choruje na cukrzycę.
   
   
3. Pracodawca powinien umożliwić pracownikowi z cukrzycą przestrzeganie zasad kontrolowania choroby w miejscu pracy i motywować go do odpowiedzialnego zachowania, gwarantującego bezpieczeństwo pracy choremu, a także jego współpracownikom.
   
   
4. Pracodawca powinien, w miarę możliwości, zapewnić pracownikowi z cukrzycą stanowisko, które umożliwia optymalną kontrolę choroby (m.in. możliwość rezygnacji ze zmianowego trybu pracy, krótkie przerwy na dodatkowe posiłki).
   
   
5. Pracodawca powinien, w miarę możliwości, zapewnić pracownikowi z nowo zdiagnozowaną cukrzycą inne/równorzędne stanowisko pracy, jeśli dotychczas zajmowane mogłoby wiązać się z zagrożeniem bezpieczeństwa w miejscu pracy lub utrudniało pracownikowi kontrolowanie choroby.
   
   
6. Pracodawca powinien, w miarę możliwości, promować w miejscu pracy zasady zdrowego trybu życia, zachęcając pracowników do aktywności fizycznej, zbilansowanej diety oraz poddawania się badaniom profilaktycznym.

Karta Praw i Obowiązków Pracodawcy i Pracownika z cukrzycą (kliknij tutaj)

Źródło: "Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2019" Polskie Towarzystwo Diabetologiczne

Jeśli jeszcze tego nie zrobiliście, koniecznie polubcie nasz profil na FB!