Wakacje to czas sezonu grillowego. Tłuste karkówki, kiełbasy, a to wszystko zakrapiane piwem. Sporo przyjemności, ale niestety to trudny okres dla naszej wątroby. Jest ona jednym z najważniejszych narządów w ludzkim organizmie. Pełni ponad 500 bardzo ważnych funkcji dla utrzymania homeostazy naszego ciała1,2. Jednym z jej zadań jest filtracja krwi i oczyszczanie jej z toksyn, pochodzących zarówno z zewnątrz, jak i produkowanych w organizmie3.Narząd ten neutralizuje toksyny3, których podczas grillowania nie brakuje. Należy pamiętać, że na co dzień zajmuje również kluczową rolę w przemianie tłuszczów w organizmie3. Ich nadmierne gromadzenie się wątrobie może prowadzić do stłuszczeniowej choroby wątroby4. Nie dzieje się tak wprawdzie po jednym grillu, ale grillowanie kilka razy w tygodniu może być dla nas bardzo niebezpieczne.
Pamiętajmy o tym, że połączenie tłustego jedzenia i alkoholu to bardzo duże obciążenie dla każdej wątroby. Osobom, które nazajutrz po zakrapianej imprezie czują się doskonale, wydaje się, że alkohol im służy. Niestety, każdy wypity drink musi zostać zmetabolizowany przez wątrobę, a obecny w nim alkohol, nawet w małej ilości może uszkadzać błony komórkowe hepatocytów, czyli komórek wątroby5. Aby chronić naszą wątrobę w czasie grillowania, warto przestrzegać kilku ważnych zasad.
Najważniejszy jest sposób grillowania, ilość i jakość spożywanych produktów. Przejadanie się i dostarczanie do żołądka zbyt dużej ilości pożywienia, utrudnia wątrobie wyprodukowanie odpowiedniej ilości żółci, potrzebnej do strawienia pokarmu. Zamiast żeberek, karkówki i kiełbasy przygotujmy na grilla wołowinę, kurczaka, indyka, ryby, a także warzywa i owoce. Zdrowsze są te mięsa, które zawierają mniejszą ilość tłuszczu. W tłuszczach i białkach poddanych działaniu temperatury powyżej 200 stopni, a tak jest przy grillowaniu, powstają WWA - wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, które są uznane za substancje rakotwórcze.
Niewłaściwym sposobem grillowania, jest ponadto opiekanie mięsa czy kiełbasy bezpośrednio w płomieniu. Ilość szkodliwych związków rośnie wraz z ilością tłuszczu skapującego z żywności do ognia, a część z nich osadza się na przygotowywanym pokarmie. Dobrym sposobem na zamknięcie włókien w mięsie jest podgrzanie go wcześniej w piekarniku. Dzięki czemu ilość skapującego tłuszczu będzie znacznie mniejsza. Wcześniejsze zamarynowanie mięs z dodatkiem oliwy, octu winnego i czosnku będzie działało korzystnie na naszą wątrobę. Warto doprawić marynaty ziołami: rozmarynem, bazylią, miętą, szałwią, majerankiem i oregano. Te przyprawy zmniejszają wydzielanie się szkodliwych WWA. Dzięki nim, nasz posiłek stanie się nie tylko bardziej smaczny ale i zdrowszy. Warto przygotowywać małe kawałki mięsa i nie przetrzymywać go na ruszcie. Im krócej pieczemy, tym zdrowiej dla naszej wątroby. Niestety, tak bardzo lubiana przez większość z nas kiełbasa nie jest najlepszym produktem do grillowania. Zawarta w niej saletra, poddana najpierw działaniu wysokiej temperatury, a potem kwasu żołądkowego zmienia się w rakotwórcze nitrozaminy. Aby ograniczyć kolejną ilość substancji chemicznych bardzo ważne jest, aby dokładnie oczyścić grill przed ponownym użyciem, tak samo jak czyścimy patelnię po smażeniu. Podczas grillowania osadza się spalony tłuszcz, który zawiera bardzo szkodliwe dla zdrowia polimery kwasów tłuszczowych. Do rozpalania grilla najlepiej używać węgla drzewnego, iglaste zawierają żywice, uwalniające szkodliwe substancje podczas spalania. Warto używać aluminiowych tacek, które izolują mięso od węgla. Tłuszcz i soki, wytapiając się, nie będą skapywały na grill, przez co znacznie zmniejszymy ilość toksycznych związków w posiłku.
Pamiętajmy, że nasza wątroba to laboratorium chemiczne, nasza wewnętrzna fabryka, która oczyszcza organizm z toksyn. Im zdrowsze grillowanie, tym lepiej dla wątroby.
Mgr Elżbieta Lange
psychodietetyk, ekspert kampanii "Szczęśliwa wątroba, szczęśliwy Ty"
Piśmiennictwo:
1. Rózga J i wsp. Co nowego w leczeniu wątrobowozastępczym? Hepatologia 2014; 14: 139-148.
2. Guzek J. Patofizjologia człowieka w zarysie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2005: 655-656.
3. Maśliński S, Ryżewski J. Patofizjologia. Wydanie IV uaktualnione. 2009: 796-808.
4. Kargulewicz A i in. Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby - Etiopatogeneza, epidemiologia, leczenie. Nowiny Lekar-skie 2010; 79: 410-418.
5. Mach T. Alkoholowe choroby wątroby. http://gastrologia.mp.pl/choroby/watroba/50966,alkoholowe-choroby-watroby. Data dostępu 09.03.2017 r.
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
