mojacukrzyca.org - DiABEtyK: Miesięcznik DiABEtyK, sierpień 2019, nr 8 (283)

Numer sierpniowy "Diabetyka" wyruszył dzisiaj w Polskę. A z nim informacje, wiedza, porady, wskazówki. Tym razem nasze macki dziennikarskie sięgnęły aż do San Francisco, gdzie odbył się największy kongres diabetologiczny na świecie. Co się tam działo... Czego się dowiedzieliśmy... O tym piszemy w ósemce. Ale to nie wszystko. Jeśli ktoś chce na serio podjąć walkę z nadwagą, powinien przeczytać drugą część artykułu "Tajniki zdrowego odchudzania", który zawiera mnóstwo praktycznych wskazówek, jak samodzielnie opracować sobie dietę redukcyjną (jeśli nie można skorzystać z porady dietetyka) i jak na niej wytrwać.

W tym numerze kontynuujemy też temat wieloaspektowej kontroli cukrzycy i wyjaśniamy, dlaczego warto monitorować nie tylko glikemię i gospodarkę tłuszczową. Ponadto namawiamy do niebrania zwolnień z lekcji WF-u oraz podpowiadamy paniom z cukrzycą, jak efektywnie i bezpiecznie korzystać z siłowni (okazuje się, że można, a nawet warto). Z numeru sierpniowego dowiedzie się też o roli kwasu gamma-linolenowego w leczeniu cukrzycy (niebagatelnej) oraz dlaczego ładunek glikemiczny produktów jest istotniejszy przy cukrzycy niż ich sam indeks glikemiczny.

Diabetyk

FELIETON
4 Bolesna prawda

POCZYTALNIA
5 Zielona herbata a metabolizm
Otyłość / nadwaga a hospitalizacje
6 Wahania sezonowe hemoglobiny glikowanej
Nerki u pacjentów z cukrzycą
Konflikty w rodzinie a kontrola cukrzycy typu 1 u dzieci
7 Dieta śródziemnomorska z ograniczeniem kalorii
Komórki trzustki z komórek macierzystych

DIABETYK POLECA
8 Tajniki zdrowego odchudzania (cz. 2)

ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
14 Pełna kontrola cukrzycy (cz. 2)
18 Wieści ze świata diabetologii - Wielka Konferencja ADA

POD LUPĄ
22 Nowe wytyczne leczenia nadciśnienia (cz. 2)
24 Leczenie farmakologiczne nadciśnienia
26 Płyn w stawie kolanowym

LEKARZ ODPOWIADA
29 Kwas gamma-linolenowy w terapii cukrzycy

ABC INSULINOTERAPII
32 Pani cukrzyca i siłownia

ZDROWO ŻYWIENIOWO
34 ABC indeksu i ładunku glikemicznego
38 Przepisy kulinarne

WARTO WIEDZIEĆ
40 Odleżyny - profilaktyka i leczenie

AKTYWNY STYL
42 Nie rezygnuj z lekcji WF-u

44 Apteki
46 Roz(g)rywka
47 Prenumerata

DIABETYK POLECA
Tajniki zdrowego odchudzania (cz. 2): Zdrowa dieta redukcyjna nie eliminuje żadnej grupy produktów. Problem pojawia się wtedy, gdy mamy schorzenia wymagające ograniczeń jakiś składników lub produktów, np. przy zaburzeniu funkcji nerek należy zmniejszyć spożycie białka, przy celiakii nie można używać produktów glutenowych, itd. W takich sytuacjach bez fachowego wsparcia dietetyka raczej się nie obejdzie. W diecie redukcyjnej zaleca się 4-5 posiłków w ciągu dnia, o w miarę stałych porach, co 3-4 godziny. Dania mięsne przyrządzamy bez dodatku tłuszczu i panierek, ponieważ znacząco podnoszą wartość energetyczną. Zastąpienie 100 g mięsa tłustego mięsem chudym może zmniejszyć kaloryczność diety o 160-240 kcal, a więc wybierając chude produkty mięsne (np. indyk), można obniżyć wartość energetyczną diety o 10-30%. W posiłkach odchudzających powinny dominować warzywa - surowe i przygotowywane na parze.
ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
Pełna kontrola cukrzycy (cz. 2): Cukrzyca może się łączyć z różnymi schorzeniami i powodować zaburzenia różnych narządów i układów, m.in. sercowo-naczyniowego, pokarmowego, oczu, nerek. Dlatego kontrola o szerokim spektrum jest konieczna, by jak najwcześniej wykrywać nieprawidłowości, gdyż wówczas są dużo większe szanse, by zapobiec rozwojowi powikłania lub je zatrzymać. Na przykład - kontrola oczu. Są one czułym organem, bardzo wcześnie odzwierciedlającym pojawiające się zmiany. Dlatego zawsze należy zbadać dno oka w momencie rozpoznania choroby, a dalsze wizyty zależą od sytuacji wyjściowej (zaawansowania retinopatii). Aby nie doszło do stanu wymagającego interwencji chirurgicznej (jak np. witrektomia), warto pilnować terminów badania dna oka, by jak najwcześniej wychwytywać patologiczne zmiany: osoby z cukrzycą typu 2 bez retinopatii - badanie kontrolne raz w roku/co 2 lata, osoby z cukrzycą typu 1 - pierwsze badanie w ciągu pierwszych pięciu lat trwania choroby (w okresie pokwitania niedługo po rozpoznaniu), pacjenci z retinopatią nieproliferacyjną - badanie 2 razy w roku lub co 3 miesiące, jeśli jest to postać bardziej zaawansowana, kobiety ciężarne - w zależności od stanu oka, co 1-3 miesiące. W artykule opisujemy również kontrolę ciśnienia tętniczego krwi, nerek (albuminuria, GFR itp.), masy ciała oraz stóp.
ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
Wieści ze świata diabetologii - Wielka Konferencja ADA: W tym roku głośno było przede wszystkim o stałym monitoringu glikemii i "sztucznych trzustkach" - a właściwie algorytmach używających stałego monitoringu glikemii i pomp insulinowych (różnego rodzaju). Wraz z coraz częstszym użyciem stałego monitoringu glikemii (CGM), zmienia się nieco rozumienie samokontroli cukrzycy - jako tylko prawidłowej hemoglobiny glikowanej. Coraz większe znaczenie ma tzw. czas w zakresie normy. Na zjeździe zaprezentowany został oficjalny konsensus organizacji i specjalistów zaangażowanych w użycie technologii przy cukrzycy, dotyczący "celów terapeutycznych". Celem terapii cukrzycy powinno być przynajmniej 70% czasu spędzone w zakresie normy, mniej niż 25% czasu w stanach hiperglikemii oraz poniżej 5% czasu w hipoglikemii. Co ważne - każda poprawa "czasu w normie", nawet o dodatkowe 5 punktów procentowych ma istotne klinicznie znaczenie - to około o godzina więcej "normy" dziennie. Ponadto zaprezentowano wiele badań dotyczących m.in. leczenia cukrzycy typu 2 lekami inkretynowymi, żywienia (ciekawe były doniesienia na temat niejedzenia przez określony czas w ciągu doby, tygodnia), a także aspektów psychologicznych (wyjątkowo interesujące dyskusje poświęcono językowi, jaki jest używany w odniesieniu do osób z cukrzycą, który może wpływać demotywująco na pacjentów).
POD LUPĄ
Leczenie farmakologiczne nadciśnienia: Większość chorych z nadciśnieniem tętniczym wymaga stosowania dwóch lub trzech leków obniżających ciśnienie krwi. A to dlatego, że wzrost ciśnienia krwi jest spowodowany różnymi mechanizmami, jak np. zwiększone spożycie jonu sodowego, wzmożona aktywność układu adrenergicznego czy układu renina-angiotensyna-aldosteron. Zastosowanie tylko jednego leku hipotensyjnego nie spowoduje skutecznego obniżenia ciśnienia krwi. Dlatego zarówno wytyczne European Society of Cardiology i European Society of Hypertension (ESC/EHS) z 2018 r., jak i wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego z 2019 r., zalecają rozpoczynanie leczenia farmakologicznego lekiem złożonym dwuskładnikowym lub trójskładnikowym. Badania kliniczne wykazują, że u około 60% chorych można uzyskać zadowalającą kontrolę nadciśnienia, stosując złożony lek dwuskładnikowy, a u dalszych 20% - trójskładnikowy. Pozostałe 20% wymaga indywidualnego podejścia z uwagi na możliwość istnienia nadciśnienia opornego na leczenie.
LEKARZ ODPOWIADA
Kwas gamma-linolenowy w terapii cukrzycy: Śledząc przemiany kwasu gamma-linolenowego możemy domyślać się, jakie korzyści może odnieść pacjent. Przede wszystkim dotyczy to złagodzenia stanów zapalnych, takich jak: reumatoidalne zapalenie stawów, atopowe zapalenie skóry, pewne alergie czy łuszczyca. Z przekształcenia tego kwasu tłuszczowego będą powstawać substancje sprzyjające rozszerzeniu naczyń krwionośnych, obniżeniu ciśnienia tętniczego krwi, a przez hamowanie krzepliwości krwi będą zapobiegać powikłaniom naczyniowym cukrzycy, jak zawał serca czy udar mózgu. Kolejną interesującą próbą terapii z zastosowaniem oleju z wiesiołka jest neuropatia cukrzycowa. Jej najczęstszą formą jest obustronna symetryczna polineuropatia z zajęciem włókien czuciowych. Kwas gamma-linolenowy podawany w czasie od sześciu miesięcy do roku spowodował poprawę w zakresie odczuwania temperatury i odruchów ścięgnistych. Źródłem kwasu gamma-linolenowego są oleje uzyskiwane z ogórecznika lekarskiego, wiesiołka dwuletniego, konopi siewnych, żmijowca zwyczajnego czy czarnej porzeczki. Czasem wymienia się również nasiona agrestu, czerwonej porzeczki, a mniej znanym rekordzistą pod względem zawartości tego związku jest niebiesko-zielona alga spirulina.
ZDROWO ŻYWIENIOWO
ABC indeksu i ładunku glikemicznego: Ładunek glikemiczny jest bardziej przydatny dla diabetyków niż indeks, ponieważ jest bardziej precyzyjny. Poza rodzajem cukrów i szybkością ich przyswajania, uwzględnia ilość węglowodanów w danej porcji produktu lub posiłku. Bywa, że ładunek i indeks nie idą razem w parze. Taka sama odpowiedź insulinowa może wystąpić po zjedzeniu dużej ilości produktu o niskim IG, jak i małej ilości produktu o wysokim IG. Wynika to z zawartości węglowodanów w tych produktach. Najczęściej przywoływanym przykładem jest arbuz (IG 75, więc dosyć wysokie). 100 g miąższu arbuza składa się jednak prawie wyłącznie z wody, a przyswajalnych cukrów jest w nim zaledwie 8,4 g. Po podstawieniu danych do równania (8,4 g x 0,75) wychodzi, że ładunek glikemiczny arbuza wynosi 6,3 - jest niski.
AKTYWNY STYL
Nie rezygnuj z lekcji WF-u: Sama cukrzyca (jeśli nie występują inne problemy zdrowotne) nie powinna być przeciwwskazaniem do zajęć sportowych, raczej jest wskazaniem do udziału w nich. Lekcje wychowania fizycznego - choć dla wielu przykry obowiązek - często są jedyną szansą na jakąkolwiek aktywność fizyczną w naszej komputerowej rzeczywistości. Aktywność fizyczna oznacza przede wszystkim zdrowszy organizm, mniejsze ryzyko wielu chorób (z otyłością, cukrzycą typu 2 i nowotworami włącznie), mocniejsze kości i lepsze samopoczucie. Lepiej więc zastanowić się, jak poradzić sobie z wysiłkiem fizycznym w kontekście cukrzycy, niż go unikać. Zwłaszcza, że nadwaga, otyłość i ryzyko cukrzycy typu 2 coraz częściej dotyczą także dzieci i młodzieży. Ponadto problem nadwagi nie omija też osób z cukrzycą typu 1. Przy nadmiernej masie ciała także u nich (a nie tylko u pacjentów z cukrzycą typu 2) znacznie wzrasta insulinooporność, a co za tym idzie, zapotrzebowanie na insulinę.

Zapraszamy na stronę: www.diabetyk.pl