Wiosna, kwiecień (co przeplata) i nowy numer "Diabetyka". A w nim m.in. wskazówki, jak połączyć tradycję kulinarną Wielkanocy ze zdrowym odżywianiem i naszymi "limitami" na kalorie i węglowodany. Podpowiadamy, jak przyrządzić świąteczne potrawy, aby po ich zjedzeniu poziom glukozy nie wybił na "cukrzycowy Mont Everest". W tym niełatwym czasie trudno o atmosferę świętowania, więc przynajmniej wyjątkowymi potrawami spróbujmy poprawić swoje nastroje.
No, cóż, dzieje się wiele... ale życie się toczy, jakoś toczy... Nie zapominajmy więc, aby dbać o swoje zdrowie, robić kontrolne badania itd. Dlatego w numerze 4 zajęliśmy się m.in. tematem serca i układu krążenia (na podstawie wytycznych) - leczenia i profilaktyki schorzeń sercowo-naczyniowych w kontekście cukrzycy. Dla siebie, swoich bliskich i dla tych, którym pomagamy musimy być silni - i psychicznie, i fizycznie. To umożliwi nam robić małe wielkie rzeczy, a wiemy, że wielu z Was mocno się angażuje w pomoc uchodźcom z Ukrainy. Bądźcie silni i zdrowi!
FELIETON"Wiosna - ach to ty"
POCZYTALNIA
Wszczepialne urządzenie do monitorowania glikemii
Dobowy rytm snu a cukrzyca
Otyłość a cukrzyca
Czynniki ryzyka retinopatii
Ryzyko owrzodzeń podudzi
Zależności między cukrzycą typu 2 a SARS-Cov-2
TEMAT NUMERU
Leczenie osób starszych - standardy opieki w cukrzycy (cz. 2)
ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
Serce i układ krążenia w wytycznych
Jak poprawnie oznaczać glikemię? (cz. 2)
POD LUPĄ
Migrena - (nie) zwykły ból głowy
Niezwykle ważna tiamina
Białka, tłuszcze, węglowodany...
LEKARZ ODPOWIADA
Co to cukrzyca LADA?
ZDROWO ŻYWIENIOWO
Tradycja i zdrowie na stole
Jakie zioła do jakich potraw
Przepisy kulinarne
BLIŻEJ NATURY
Niezłe ziółko... Czosnek niedźwiedzi
AKTYWNY STYL
Bądź silniejszy!
- TEMAT NUMERU
Leczenie osób starszych - standardy opieki w cukrzycy (cz. 2)
- W przypadku osób starszych szczególną ostrożność należy zachować przy ustalaniu terapii farmakologicznych obniżających poziom glukozy. Ważnym czynnikiem wpływającym na wybór leków jest także ich koszt, ponieważ osoby starsze zwykle stosują wiele leków i mają stałe dochody (np. emerytury, które nie są zbyt wysokie). W związku z tym, przy opracowywaniu planów leczenia należy brać pod uwagę ceny leków, zasady ich refundacji i możliwości finansowe starszych pacjentów.
Bardzo istotnym elementem opieki medycznej jest dopasowanie złożoności schematu leczenia do zdolności samodzielnego zarządzania terapią przez starszych pacjentów (czy sami dobrze sobie radzą, czy mają wsparcie od rodziny, instytucji społecznych).
Cele glikemiczne (poziomy glukozy wskazane do osiągnięcia u danego pacjenta) powinny być ustalane indywidualnie i okresowo dostosowywane do sytuacji, zależnie od współistniejących chorób przewlekłych, stanu funkcji poznawczych i sposobu codziennego funkcjonowania.
- ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
Serce i układ krążenia w wytycznych
- Pacjenci z potwierdzonym ciśnieniem tętniczym powyżej 140/90 mmHg powinni, oprócz terapii opartej na modyfikacji stylu życia, mieć wdrożone leczenie farmakologiczne w celu osiągnięcia docelowych wartości ciśnienia tętniczego.
U osób z ciśnieniem tętniczym powyżej 160/100 mmHg należy, oprócz terapii opartej na modyfikacji stylu życia, niezwłocznie rozpocząć leczenie hipotensyjne (obniżające ciśnienie) dwoma lekami lub w postaci jednej tabletki dwuskładnikowej. Leczenie nadciśnienia tętniczego powinno obejmować grupy leków, w odniesieniu do których wykazano, że zmniejszają częstość występowania powikłań sercowo-naczyniowych u chorych na cukrzycę. Jako leki pierwszego rzutu zalecane są inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę (inhibitory ACE, np. kaptopril, enalapril) lub blokery receptora angiotensyny (inhibitory ARB, np. telmisartan). W przypadku osób leczonych inhibitorem ACE, ARB lub lekiem moczopędnym należy co najmniej raz w roku oznaczać stężenie kreatyniny w surowicy, wskaźnik filtracji kłębuszkowej (eGFR) oraz stężenie potasu w surowicy.
- POD LUPĄ
Białka, tłuszcze, węglowodany...
- Węglowodany, czyli cukry, to główne paliwo dla organizmu. Kiedy strawimy jedzenie i cukier przeniknie do krwi, insulina wiąże je i transportuje do komórek. Tam łączy się z receptorami na powierzchni błony komórkowej i cukier wnika do wnętrza, by ulec "spaleniu w komórkowym piecu" i przekształcić się w energię.
Najlepiej jest, kiedy sięgamy po bardziej złożone węglowodany, składające się z wielu cząsteczek cukrów. Wtedy soki żołądkowe powoli je trawią, uwalniając kolejne cząsteczki wolniej przenikające do krwi. Węglowodany złożone z większej liczby elementów to przede wszystkim skrobia, zbudowana z amylozy i amylopektyny.
Bardzo korzystnym trikiem jest schłodzenie produktu skrobiowego po jego ugotowaniu - ziemniaków lub kaszy. Wtedy zawarta w nich skrobia zamienia się w skrobię oporną na trawienie i nabiera właściwości błonnika - działa także prebiotycznie, czyli w jelitach powoduje namnażanie dobroczynnej flory jelitowej i produkcję witamin. Skrobia oporna wytwarza się w sałatkach ziemniaczanych i tych na bazie przeróżnych kasz.
- LEKARZ ODPOWIADA
Co to cukrzyca LADA?
- Może zdarzyć się pacjent, który początkowo zostanie zdiagnozowany zgodnie z ogólną charakterystyką cukrzycy, ale potem ujawnią się pewne cechy, które zmuszą do zmiany kwalifikacji.
Na przykład spotkać można pacjenta, który z racji wieku (poniżej 25 lat), braku otyłości i zaburzeń wydzielania mógłby być zaliczony do typu 1. Po pewnym czasie może się okazać, że jest to osobna genetyczna postać cukrzycy związana w większości przypadków z mutacją genu HNF-1A (z angielskiego zwana cukrzycą MODY maturity-onset diabetes of the young). Jej odrębność przekłada się również na rodzaj terapii, która w większości przypadków polega na przyjmowaniu pochodnych sulfonylomocznika.
Drugim przykładem takiego odstępstwa jest cukrzyca zwana LADA (latent autoimune diabetes in adults). W tej postaci pacjent początkowo może być kwalifikowany jako typ 2, ale po kilku miesiącach okazuje się, że rzeczywistą przyczyną jest tu proces autoimmunologicznego uszkodzenia komórek wyspowych trzustki (podobnie jak w klasycznej cukrzycy typu 1). Różnica polega na tym, że w tym przypadku proces toczy się wolno, stąd wydzielanie insuliny jest zachowane dłużej i nie występuje charakterystyczna dla typu 1 skłonność do kwasicy. Na podstawie szczegółowych badań wiadomo, że cukrzyca typu LADA może dotyczyć do 10% pacjentów klasyfikowanych początkowo jako typ 2.
- AKTYWNY STYL
Bądź silniejszy!
- Wysiłek tlenowy (spacer, bieg, pływanie itd.) przynosi wiele korzyści naszemu organizmowi, zwłaszcza jeśli mamy cukrzycę, otyłość, choroby serca. Warto jednak pamiętać o tym, że wraz z wiekiem maleje siła naszych mięśni, dochodzi do utraty masy mięśniowej, przez co stajemy się słabsi, a to wpływa na nasze codzienne życie. Dlatego powinniśmy też wzmacniać nasze mięśnie, ale w sposób umiarkowany i bezpieczny, więc nie chodzi tu o dźwiganie ciężarów.
Ćwiczenia oporowe wykonuje się w celu wzmocnienia siły i masy mięśni, zwiększenia wytrzymałości kości oraz poprawienia metabolizmu. Kwestią podstawową w przypadku ćwiczeń siłowych jest obciążenie. Nie chodzi tu o wyciskanie sztangą kilkudziesięciu kilogramów - to jest wręcz niebezpieczne (ryzyko zawału, udaru) - ale o wykonywanie różnych ćwiczeń z umiarkowanym obciążeniem - hantlami, butelkami z wodą, można nawet użyć grubszych książek. Obciążenie jest konieczne, aby pobudzić mięśnie do wzmożonego wysiłku, który zwiększa siłę mięśniową. Co więcej, wskutek obciążenia kości w trakcie ćwiczeń siłowych zwiększa się także masa mineralna kości, a to z kolei zapobiega osteoporozie.
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
