Cukrzyca. Namierzamy zagrożenie. Wykonaj test ryzyka

Tylko typ 1 cukrzycy, w którym zanikają komórki produkujące insulinę, daje ostre, dość łatwe do zauważenia objawy. Pozostałe przypadki, czyli mniej więcej 90 proc., ma bardzo powolny rozbieg. Niekiedy klasyczne znamiona choroby pojawiają się po kilkunastu latach jej trwania, kiedy już dojdzie do uszkodzenia narządów i układów naszego ciała. Jak zatem w porę powstrzymać cukrzycę? Po pierwsze trzeba kontrolować poziom cukru, po drugie obserwować swój organizm. Wysyła on sygnały, które mogą zapowiadać zbliżające się kłopoty.

Co drugi cukrzyk nie wie, że jest chory

Co 5 sekund u kolejnej osoby na świecie diagnozuje się cukrzycę, a co 10 sekund ktoś umiera z powodu powikłań tej choroby. Cukrzyca potrafi rozwijać się bezobjawowo latami. Statystyczny cukrzyk dowiaduje się o swojej chorobie zwykle po 8 latach od zachorowania! W Polsce żyją co najmniej 3 miliony osób z cukrzycą. Blisko połowa z nich jest tego nieświadoma. Dlaczego?

Podstawowym i najważniejszym objawem cukrzycy jest wysoki poziom glukozy we krwi. Ale niestety, nie zobaczymy go gołym okiem i nie poczujemy, bo nie boli i przez długi czas nawet nie pogarsza samopoczucia. Jeśli zatem nie mamy nawyku regularnego wykonywania badań kontrolnych, pozostaje tylko zachować czujność i zwracać uwagę na to, czy pojawiają się dolegliwości, które mogą wskazywać na chorobę. Ale zdecydowanie odradzam takie podejście, bo skazuje nas na poważne kłopoty. Wcale nie tak rzadko pacjent dowiaduje się o cukrzycy po wizycie u okulisty, który stwierdza poważne, nieodwracalne uszkodzenie nerwu wzrokowego. Bywa też tak, że pierwszą manifestacją choroby jest zawał serca.

A przecież mamy pod ręką tak prostą i tanią metodę wczesnego rozpoznania zagrożenia. Oznaczenie poziomu cukru we krwi pobranej z palca można zrobić w każdej przychodni, zajmuje minutę, kosztuje 5 zł, a wynik dostajemy od razu do ręki. Pamiętajmy, że szybkie rozpoznanie choroby i odpowiednio dobrane leczenie daje szanse na normalne funkcjonowanie na co dzień! Co więcej, ostatnie lata dowiodły, że cukrzycę na początkowym etapie rozwoju można wyleczyć, wprowadzając kilka zmian w sposobie odżywiania i dodając większą dawkę ruchu. To wielka szansa dla milionów osób na dobre, długie i zdrowe życie.

Stan przedcukrzycowy

Na początku pojawiają się subtelne zaburzenia gospodarki węglowodanowej, które trudno wykryć badaniami. Potem poziom glukozy podwyższa się tylko rano albo tylko po posiłku. Organizm powoli zaczyna tracić równowagę i cukier stale oscyluje w okolicach górnej granicy normy lub nieznacznie ją przekracza. Czy jest się zatem czym przejmować? Tak, bo nawet takie niewielkie, ale stałe podwyższenie stężenia glukozy we krwi obwodowej jest szkodliwe dla naczyń krwionośnych oraz nerwów obwodowych.

Stan przedcukrzycowy oznacza, że organizm zaczyna coraz słabiej radzić sobie z przemianą węglowodanów - to jeszcze nie jest cukrzyca, ale wyraźny sygnał, że choroba stoi tuż za progiem. Na dodatek zwykle nic jej nie zapowiada, chociaż czasem pojawiają się dyskretne sygnały, na przykład brak energii, senność w ciągu dnia, pogorszenie samopoczucia. Jeśli stan przedcukrzycowy zostanie szybko wykryty, mamy duże szanse uniknąć rozwoju cukrzycy typu 2 i związanych z nią poważnych powikłań. Ważna jest nasza reakcja, ponieważ od tego, co teraz zrobimy, zależy jakość naszego życia w następnych latach. Poza tym pamiętajmy, że charakterystyczny dla stanu przedcukrzycowego stale podniesiony - nawet nieznacznie - poziom cukru we krwi to efekt trwałych zaburzeń przemiany materii i sam z siebie nie wróci do normy! Wymaga to naszego działania i pomocy specjalisty.

Stan przedcukrzycowy lekarz stwierdza na podstawie: - badania poziomu glukozy na czczo, jeśli wynik wynosi 100-125 mg/dl; - doustnego testu obciążenia glukozą, jeśli 2 godziny po podaniu glukozy jej stężenie we krwi wynosi 140-199 mg/dl.

Co to jest krzywa glikemiczna?

Nazywa się ją także krzywą cukrową. Daje bardziej szczegółowe informacje o tym, jak organizm reaguje na spożycie dużej dawki węglowodanów prostych i jak radzi sobie z transportem glukozy do komórek. Na badanie trzeba przyjść najlepiej wczesnym rankiem i koniecznie na czczo. Oznacza to, że ostatni posiłek został zjedzony co najmniej 12 godzin wcześniej. Warto też pamiętać, że w ciągu doby poprzedzającej badanie nie można spożywać alkoholu oraz intensywnie ćwiczyć, warto też zaniechać palenia tytoniu.

Materiałem do badania są cztery próbki krwi pobieranej z żyły w ciągu około 3 godzin. Po pobraniu pierwszej pacjent wypija małymi łykami roztwór glukozy (75 g glukozy rozpuszczony w 300 ml wody). Kolejne pobrania krwi następują co godzinę. Ten czas pacjent spędza w poczekalni, nie może się forsować fizycznie, ponieważ zakłóciłoby to wyniki badania. Uwaga: wiele przychodni wymaga, by pacjent przyszedł na badanie z własną, kupioną w aptece, glukozą. Wynik otrzymuje się zwykle następnego dnia.

Prawidłowa krzywa cukrowa jest wtedy, gdy po pierwszym pobraniu krwi stężenie cukru mieści się w granicach od 70 do 99 mg/dl, a po ostatnim nie przekracza 140 mg/dl. Jeśli natomiast wynik ten będzie się plasował w przedziale od 140 do 199 mg/dl, istnieje duże prawdopodobieństwo nietolerancji węglowodanów, które oznacza stan przedcukrzycowy i stanowi zagrożenie rozwojem cukrzycy.

Za dużo jedzenia, za mało ruchu

Jeśli jemy dużo, a mało się ruszamy, rosną zapasy energetyczne organizmu. Zaczynamy przybierać na wadze i przeładowane tłuszczem tkanki leniwie reagują na insulinę. Trzustka zaczyna więc produkować jej coraz więcej, lecz to nie pomaga - rozwija się insulinooporność. Stężenie glukozy we krwi stale jest trochę za wysokie, co oznacza stan przedcukrzycowy, który może przejść w cukrzycę.

SPRAWDŹ, CZY GROZI CI STAN PRZEDCUKRZYCOWY

Odpowiedz na pytania i policz odpowiedzi A i B.

1. W której grupie wiekowej jesteś?
a. Poniżej 45. roku życia.
b. Powyżej 45. roku życia.

2. Jak zwykle się odżywiasz?
a. Staram się jeść posiłki z warzywami, raczej unikam żywności wysoko przetworzonej, w tym słodyczy produkowanych przemysłowo.
b. Nie mam nawyku codziennego jedzenia warzyw lub/i co najmniej kilka razy w tygodniu piję słodzone napoje oraz jem słodycze.

3. Jaki tryb życia prowadzisz?
a. Wykonuję pracę wymagającą wysiłku fizycznego lub/i kilka razy w tygodniu spędzam minimum pół godziny w ruchu: maszeruję, ćwiczę.
b. Nie pracuję fizycznie i sporadycznie uprawiam sport.

4. Jakie jest twoje BMI (wskaźnik masy ciała)?
a. Nie przekracza 25.
b. Jest większe niż 25.

Pytania tylko dla kobiety

5. Czy chorujesz na zespół policystycznych jajników?
a. Nie.
b. Tak.

6. Czy urodziłaś dziecko o wadze powyżej 4 kg?
a. Nie.
b. Tak.

Interpretacja wyniku

Już jedna odpowiedź "B" oznacza, że jesteś w grupie podwyższonego ryzyka. Powinno Cię to skłonić do wykonania badania stężenia glukozy na czczo. Jeśli odpowiedzi "B" jest więcej, warto zrobić też test obciążenia glukozą.

Ważne: O stanie przedcukrzycowym można mówić wtedy, gdy po dwukrotnym badaniu na czczo (czyli co najmniej 8 godzin po ostatnim posiłku) okaże się, że jego poziom utrzymuje się między 100 a 125 mg%.

Druga część artykułu dostępna jest TUTAJ (kliknij).

Artykuł pochodzi z książki "Cukrzyca. Nowe sposoby zapobiegania i leczenia" autorstwa Izy Radeckiej. Fragment książki wykorzystano za zgodą Wydawnictwa Harde. Książkę można kupić tutaj.

Jeśli jeszcze tego nie zrobiliście, koniecznie polubcie nasz profil na FB!