Natalia Michaluk
Studenckie Koło Naukowe Dietetyków
przy Zakładzie Żywienia Człowieka
Warszawskiego Uniwerstytetu Medycznego,
Sekcja Chorób Metabolicznych
www.skndietetykow.wum.edu.pl
Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie pojęcia wymiennika węglowodanowego. Niejeden cukrzyk zapewne nieraz o nich słyszał, ale nie każdy może miał okazję dowiedzieć się do czego służą, kiedy i jak z nich z nich korzystać.
Nauka wyliczania wymienników węglowodanowych i dzienna ich podaż powinna być skonsultowana z dietetykiem, który przedstawi łatwe sposoby przeliczania produktów na WW oraz zaoferuje kolorowe tabele ułatwiające ich codzienne liczenie.
1 wymiennik węglowodanowy to porcja produktu (wyrażona w gramach), która zawiera 10 g węglowodanów przyswajalnych
Stosowanie metody wymienników węglowodanowych może wydawać się żmudne i czasochłonne, szczególnie dla osób z niedawno rozpoznaną cukrzycą. Jest to jednak prosty sposób na dokładną kontrolę ilości spożywanych węglowodanów i dopasowanie jej do dawek insuliny.
Czym są te węglowodany przyswajalne?
Jest to ilość węglowodanów w produkcie po odjęciu błonnika pokarmowego, który nie jest trawiony i wchłaniany przez organizm, gdyż jest odporny na działanie enzymów trawiennych. Błonnik pełni wiele korzystnych funkcji, m.in. usprawnia pracę przewodu pokarmowego, reguluje poziom glikemii, gospodarki lipidowej, zapobiega nowotworom.
Błonnik pokarmowy jest składnikiem wliczanym w ogólną pulę węglowodanów, lecz nie dostarczającym energii. Z tego względu: węglowodany przyswajalne = węglowodany ogółem – błonnik pokarmowy.
Wymienniki węglowodanowe są szczególnie przydatne osobom chorującym na cukrzycę podczas insulinoterapii, kiedy należy dokładnie zbilansować ilość spożywanych węglowodanów z dawkami insuliny. WW pozwalają kontrolować ilość spożywanych węglowodanów, zapobiegając wahaniom poziomów glikemii oraz wystąpieniu nadwagi lub otyłości. Korzyści ze stosowania wymienników wynikają przede wszystkim z uregulowania ilości spożywanych węglowodanów, unormowania glikemii oraz urozmaicenia jadłospisu.
Tabele wymienników węglowodanowych podstawowych produktów spożywczych są powszechnie dostępne dla pacjentów poradni diabetologicznych (ulotki, strony internetowe itp.). W szczegółowych tabelach produkty podzielono na grupy w obrębie których można je wymieniać. Oznacza to, że produkty zbożowe wymieniamy na określoną w tabeli porcję innego produktu zbożowego, np. 15 g płatków owsianych można wymienić na 25g chleba żytniego razowego = 1WW. Podobnie należy postępować z produktami należącymi do pozostałych grup. Poniżej znajduje się tabela z przykładowymi wymiennikami.
Ilość WW dietetyk ustala indywidualnie dla każdego pacjenta biorąc pod uwagę jego zapotrzebowanie energetyczne, płeć, wiek, aktywność fizyczną oraz poziom glikemii. Mając ustaloną liczbę wymienników należy rozłożyć je na poszczególne posiłki.
Jak to zrobić w praktyce? Oto przykład.
Zakładając średnie dobowe zapotrzebowanie energetyczne na poziomie 2000 kcal, których połowę powinny stanowić węglowodany (1000 kcal) do dyspozycji mamy 25WW. Jak to policzyć? Jeśli 1g węglowodanów dostarcza 4 kcal, to z prostej proporcji wynika, że 1000kcal dostarcza 250g węglowodanów, czyli 25WW. Rozkład WW na poszczególne posiłki może przedstawiać się następująco:
Liczenie wymienników węglowodanowych to na pewno ciężka praca podczas której warto "zaprzyjaźnić się" z wagą kuchenną. Pamiętajmy jednak, że te starania przyniosą na pewno korzystny efekt w postaci prawidłowej glikemii.
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
